Wish you were here
De focus van de media lag in de voorbije weken vooral op de Amerikaanse verkiezingen. In toorn ontstoken door het feit dat de schijnwerpers tijdelijk niet op hem gericht waren, eist het eergierige coronavirus nu terug alle aandacht voor zich op en koelt het zijn wraak met een schrikbarende ontwikkeling van het aantal besmettingen en slachtoffers. De electorale veldslag in de VS heeft echter zijn uiteindelijk beslag nog niet gekregen. Enerzijds door het koppige gedrag van de huidige inwoner van het Witte Huis. De betrokkene kan het duidelijk niet verkroppen dat hij binnenkort elders onderdak zal moeten vinden, ondanks een historisch hoog aantal voorkeurstemmen. Zijn wrok zal intussen nog aangewakkerd zijn door de aankondigingen van het succes van de vaccins, vlak na de verkiezingen. De voorspellingen van Trump hieromtrent werden vooraf nog als totaal ongeloofwaardig afgedaan door zijn politieke tegenstanders maar hadden de politieke weegschaal naar de andere kant kunnen doen uitslaan. De transitieperiode van de zittende naar de verkozen president eindigt pas in de derde week van januari en duurt hoe dan ook veel te lang. Met een dergelijk – naar eigen bevinden – verongelijkte, maar nog steeds (al)machtige figuur in het Witte Huis, is het intussen oppassen geblazen voor abrupte bewegingen op het geopolitieke front. Tijdens de toenmalige impeachment periode werden de sleutels van het koffertje met de nucleaire codes voorzichtigheidshalve van Nixon afgepakt … Anderzijds zijn de verkiezingsresultaten nog niet volledig, omdat er in januari nog enkele run-offs tussen kandidaten van beide partijen op het getouw staan, die zullen beslissen naar welke kant de nipte meerderheid in de senaat zal overhellen.
Dit maakt het erg moeilijk om intussen een compromis te bereiken over het economische stimuluspakket. In de aanloop naar deze finaleronde van de verkiezingen wil niemand het risico lopen dat de ander met de verdiensten van een dergelijke deal gaat lopen, maar men wil tegelijkertijd ook vermijden de zwarte piet van een mislukking toegeschoven te krijgen.
De financiële markten gaan ervan uit dat er binnen afzienbare termijn toch een oplossing zal worden gevonden, maar de zenuwachtigheid hierover neemt met de dag toe. Zelfs de immer nuchtere Steve Mnuchin(* 1) neigt naar radicale tussentijdse maatregelen door tot nu toe ongebruikte financiële middelen aan de centrale bank te onttrekken, om die vervolgens zelf rechtstreeks te investeren in de economie. Voor een goed begrip, het gaat hier over een bedrag van maar liefst 580 miljard $ dat nu bij de Fed opgespaard ligt om de High Yield obligatiemarkt te ondersteunen en van de nodige liquiditeiten te voorzien, indien nodig. Het idee alleen al dat het nodige geld aanwezig is, is van aard om de obligatiemarkten te bedaren.
Beide aanwendingen van dit gigantische bedrag zijn dus nuttig, maar dat de minister van Financiën een openlijk conflict aangaat met zijn centrale bank, wekt verbazing. Mnuchin is echter gepokt en gemazeld op Wall Street en is natuurlijk bezorgd over het uitblijven van verdere economische steunmaatregelen. Vandaar dat hij tracht de in het verleden reeds goedgekeurde financiële middelen zo snel en direct mogelijk aan te wenden, om de economie ervan te verhinderen terug weg te zinken. Dat laatste is niet ondenkbaar, nu een aantal belangrijke staten zijn moeten overgaan tot een beperkte lockdown naar Europees model. Dit resulteerde alvast reeds in een opmerkelijke toename van de wekelijkse aanvragen voor werkloosheidsvergoedingen en dat vormt alleszins geen goed teken op conjunctureel vlak.
Dat er helemaal geen nieuwe steunmaatregelen zouden worden genomen, behoort echter niet tot het verwachte draaiboek. Dat deze stimuli pas goedgekeurd worden na de inauguratie van Biden en de installatie van de nieuwe senaat per eind januari van volgend jaar, wordt nu aanzien als het worstcasescenario.
Europa wordt ondertussen aangevallen op drie fronten. Binnen zijn grenzen door het coronavirus, aan zijn westelijke kant door het Britse dreigement van een no deal Brexit. In het oosten door het Hongaarse en Poolse opportunisme om van de situatie gebruik te maken om – zonder hinderlijke Europese pottenkijkers – hun eigen politieke agenda (in hun eigen land) door te drukken.
We verwachten op de valreep toch een deal over de Brexit, met een compromis in een of andere vorm dat beide partijen toelaat om zich als overwinnaar uit te roepen bij de lokale achterban.
Voor de aanval aan oostelijke kant hebben we minder begrip. Je valt je eigen land niet in zijn rug aan op een moment dat een te duchten vijand als het coronavirus alle strijdmiddelen opeist. Maar een oplossing is mogelijk, zeker omdat er zoveel hefbomen bestaan om Polen en Hongarije toch tot een vergelijk te bewegen. Er is ook nog voldoende tijd.
De nieuwe maatschappelijke restricties die recent in Europa werden opgelegd, blijken tot effectieve resultaten te leiden. Helaas stijgt het aantal slachtoffers nog steeds maar de versnellingsgraad van de infecties neemt verder af. Een laatste inspanning tijdens de eindejaarperiode? Meer zal de maatschappij niet meer verdragen. Vooral het sociale isolement begint bij iedereen zwaar te wegen en noopt tot versoepelingen.
Wish you were here …
[* 1] Steve Mnuchin is de staatssecretaris van Financiën en een vroeger personeelslid van Goldman Sachs, waar zijn vader het hoofd was van de aandelenhandel.
Stefan Duchateau
