Team High Tech Crime wint Anti Fraude Award 2017 op een voortreffelijk Fraude Film Festival

Michel Klompmaker
Vijf oktober 2017, de dag begon storm- en regenachtig op het IJ, op weg naar het EYE. Eenmaal binnen in dit prachtige filmmuseum en de stemming sloeg direct om. We konden ons weer verheugen op een mooie serie films, allemaal rond het thema fraude. Het was niet alleen kijken, maar ook luisteren naar alle experts die direct na elke film hun visie konden geven. Het programma werd in de avonduren afgesloten met de filmdocumentaire over Frank Serpico, de politieagent uit New York die in 1970 als eenling de strijd aanbond tegen corruptie bij de politie zelf nota bene! Serpico was als 81-jarige zelf aanwezig en liet zich interviewen door Bernard Hammelburg. Tijdens het avondprogramma werd ook de winnaar van de Anti Fraude Award 2017 bekend gemaakt: het Team High Tech Crime (THTC) dat tien jaar geleden werd opgericht binnen de politieorganisatie met als doel de bestrijding van high-tech cybercrime.

Mijn ochtendprogramma begon met de première van «De Zorgdetectives» van Nikki van der Westen, die in 2015 de aanmoedigingsprijs in ontvangst mocht nemen namens het Fraude Film Festival. De film laat zien hoe het onderzoeksteam van een relatief kleine verzekeraar DSW optreedt tegen fraude in de thuiszorg. Door de verschillende loketten die met de thuiszorg gemoeid zijn is het feitelijk dweilen met de kraan open. Fraudeurs maken dankbaar gebruik de mogelijkheden en de verzekeraars zorgen er vooral voor dat de controles op papier in orde zijn… De aanpak van het team van DSW toont aan dat er bij controle ter plaatse nogal eens iets goed scheef kan zitten… en dan komt het traject bewijsvoering om de hoek kijken, vervolgens terugvordering in combinatie met een door de verzekeraar gewenste rechterlijke uitspraak, die er evenwel in de regel niet komt omdat het Openbaar Ministerie dit soort zaken niet «prioriteert», met andere woorden gewoon seponeert, met als gevolg dat de «vogels»gevlogen zijn… en de schade dus elders (lees premiebetalers) verhaald gaat worden. Het debat over deze film met de zaal en de experts werd gemodereerd door Rob Otjens van Fortress Group.
De tweede, Amerikaanse film ging over het vredige kleine stadje Dixon in de staat Illinois, getiteld «All the Queen’s Horses». Vanaf 1983 slaagde de vrouwelijke controller van dit stadje, met circa 15.000 inwoners, erin om tot 2012 in totaal 53 miljoen dollar van de gemeente door te sluizen naar een geheime bankrekening, waar alleen zij de beschikking over had. Wie was er medeverantwoordelijk voor deze fraude? Het gemeentebestuur, de burgemeester, de accountant en / of de bank? De controller in kwestie, Rita Crundwell had weliswaar een boy friend, maar ging nooit naar lokale verjaardagen en bruiloften. Ze stuurde wel altijd presentjes. Over de totale periode van bijna twintig jaar heeft ze 179 valse facturen ingediend bij haar eigen gemeente en aan zichzelf uitbetaald. De gemeente Dixon hield primair de externe auditor die de jaarrekening opstelde verantwoordelijk. Rita ging wel op vakantie maar liet de uitdrukkelijke interne opdracht achter dat alleen zij bevoegd was om de post te openen en zo geschiedde. Ze was immers de slimste op het gemeentehuis en in het kleine stadje was algemeen bekend dat zij beschikte over een grote erfenis en «The Financial Power». Rita had immers mooie huizen, een ranch met veel paarden, waarvan er sommige ook nog wereldkampioen waren in hun klasse. Het debat na afloop van deze schokkende film werd gemodereerd door Gerrie Lenting van Deloitte.
Strijd tegen ambtelijke corruptie
Er werden natuurlijk nog veel meer films vertoond, maar daaraan wil ik nu geen aandacht besteden en direct overgaan naar de meest schokkende filmdocumentaire over politieagent Frank Serpico, die in levende lijve aanwezig was in het EYE. Hij heeft verschillende aanslagen overleefd en nog steeds last van een kogelrestant in zijn gezicht… Regisseur Antonio d’Ambrosio brengt met deze nieuwe documentaire inzicht in de strijd tegen corruptie binnen de politie zelf, de handhavers van de wet, die, een enkeling daargelaten, in de zeventiger jaren in New York zich in grote getale zelf niet aan de wet hielden en van laag tot hoog zich lieten om- en afkopen door kleine en grote criminelen… Ook sommige bestuurders van de stad hadden zo hun voordelen van de «contacten» die de politieagenten op allerlei niveaus hadden om de wet te kunnen handhaven, aldus Frank Serpico. Als we Serpico anno 2017 moeten geloven, is er wel het een en ander verbeterd, maar in de kern zit het vaak nog goed fout. Hij refereerde aan zijn vader, die heel lang geleden met een schoenenzaakje begon in New York en waar hij als kleine jongen schoenen mocht poetsen. Er waren «cops», die zomaar de winkel inliepen en vonden dat hun schoenen gratis gepoetst moesten worden… Zijn vader zei toen tegen hem «Never run when you are right» en zijn vader zei bij binnenkomst tegen de «cops» dat ze vooraf moesten betalen. Er kwam geen «cop» meer in de winkel en dat heeft het karakter van Frank Serpico bepaald. Met al gevolg dat hij in zijn eentje de strijd aanging (in 1973 verfilmd met Al Pacino in de hoofdrol) tegen zijn corrupte meerderen en collega’s. Hij kreeg al snel de bijnaam rat en moest zijn acties bijna met zijn leven bekopen en vluchtte uiteindelijk naar het buitenland, naar het altijd veilige Ruinen in de provincie Drenthe!
Anti Fraude Award 2017
Zoals in de inleiding al is aangekondigd is dit jaar de Anti Fraude Award gewonnen door het Team High Tech Crime (THTC) van de Nederlandse politie. Dat team werd tien jaar geleden  opgericht en is inmiddels van 15 naar 120 medewerkers gegroeid. Cybercriminelen zijn handig in het verbergen van hun identiteit, versleutelen berichten, werken internationaal, gebruiken in het algemeen Bitcoins en / of cash als betaalmiddel en werken met de modernste technologie. Alleen met slim en creatief rechercheren is er iets tegen te doen, aldus het THTC. De afgelopen periode zijn er concrete en enkele spectaculaire successen geboekt en daarom verdient het team deze award, aldus de jury.
Het onafhankelijk Expert Comité 2017 bestond uit Michel Zandbergen, Ronald Prins, Inge Lisa Toxopeus-de Vries, André Brantjes en Anne Scheltema Beduin. Vanuit een lijst van negentien kandidaten, werden drie genomineerden gekozen. De twee overige genomineerden waren Follow the Money en het duo Victor Gevers en Vincent Tom van de stichting GDI Foundation.
De Anti Fraude Award is ontworpen door kunstenaar Jeroen Spijker, met als gedachte erachter oplettendheid. De foto van de winnaars is van Bisonder Producties.