Onafhankelijke doeners: De beleggingsanalist

Vorige week bracht het Financieele Dagblad prominent op de voorpagina: ‘Zakenbank Kempen & Co door steranalist betrokken bij schandaal’ (FD, 6 februari 2015). De betrokken analist, Teun Teeuwisse, werd onlangs door Kempen op non-actief gesteld wegens misbruik van geheime informatie, aldus het FD. Eerder had hij als senior analist bij de ABN Amro Bank landelijke bekendheid gekregen, nadat hij als eerste de problemen bij het beursgenoteerde installatiebedrijf Imtech had aangekaart. Hij weerstond de druk van Imtech dat, in alle toonaarden ontkende en de kwestie probeerde te bagatelliseren.
 
Wij zijn in de loop van de tijd helaas gewend geraakt aan schandalen waar analisten bij betrokken zijn. Dus waarom is dit nieuws? Het FD legt een verband met het daags tevoren (maandag 2 februari) bekendgemaakte opstappen van John Hak, CEO van Kempen & Co, tezamen met de financieel bestuurder van deze instelling. ‘Heeft Guha zijn zakenbankiers wel onder controle?’, zo vraagt het FD zich af. Of dit verband bestaat kan ik niet beoordelen. Wel roept de casus vanuit compliance optiek diverse andere vragen op. Niet alleen over de interpretatie van tamelijk fijnmazige Europese regelgeving op het gebied van marktmisbruik en bescherming van koersgevoelige informatie, maar ook over de betekenis van ongeschreven gedragsnormen en ethiek. Want wat is hier precies aan de hand?
Begin vorig jaar stuurt Arcadis kennelijk per ongeluk een eerste versie van de jaarcijfers te vroeg aan een groep analisten. Direct daarop vroeg het bedrijf hen hier niets mee te doen. Alle analisten gingen akkoord, behalve Teeuwisse. Hij zou de informatie gebruikt hebben in zijn contacten met klanten. Volgens een anoniem gebleven betrokkene zou dit ‘not done’ zijn. Er zou een soort code bestaan tussen bedrijf en analisten dat dit echt niet kan.  Was steranalist Teeuwisse soms als eerste en enige van zijn vakgenoten tot de slotsom gekomen dat de per abuis gedeelde informatie openbaar geworden was en daarom gewoon gebruikt zou mogen worden? Er wordt door betrokkenen zeer summier gecommuniceerd over deze zaak en ik waag mij niet aan speculaties.
Duidelijk is wel dat beursgenoteerde bedrijven bij ontdekking van het weglekken van gevoelige informatie direct overgaan tot publicatie middels een persbericht. Dat geldt zeker ook voor conceptjaarcijfers; deze zijn immers bij uitstek koersgevoelig. En inderdaad: even Googelen toont een ANP persbericht van dinsdag 11 februari 2014, 7.26uur: ‘Door een communicatiefout zag ingenieursbureau Arcadis zich gedwongen dinsdag al met voorlopige jaarcijfers naar buiten te komen. Beleggers kunnen rekenen op een hoger dividend, maar analisten zijn niet erg tevreden. De cijferpublicatie werd vervroegd nadat een deel van de resultaten als gevolg van een communicatiefout “buiten Arcadis bekend werd” op maandag 10 februari kort voor 17.00uur. In eerste instantie stonden de cijfers voor 20 februari op de rol’.
Wat kunnen we hiervan leren?
Een ‘soort code’ tussen bedrijven en analisten dat laatstgenoemden uitgelekte koersgevoelige informatie niet mogen gebruiken, zoals gesuggereerd in het FD, bestaat volgens mij niet. Handelen met voorkennis is verboden. Dit geldt óók voor analisten. Of in dit geval ook sprake was van misbruik van voorwetenschap in strikt juridische zin is nog maar de vraag. De conceptcijfers werden immers in tamelijk brede kring verspreid onder ‘een groep van analisten’. Echter, interne procedures van banken schrijven voor dat analisten (én andere zakenbankiers!) zich bij twijfel onthouden van tussentijds gebruik hiervan. Ook analisten die niet twijfelen of niet willen twijfelen moeten zich volgens diezelfde procedures direct melden bij de compliance officer, wanneer er sprake is van weglekken van gevoelige informatie. De analist kan in dat geval op advies van de compliance officer tijdelijk van zijn werk worden ontheven ter vermijding van reputatieschade van alle betrokkenen. Vermeden moet worden om dit soort kwesties slechts in juridische context te zien. Ethische normen en integriteit spelen zonder twijfel ook een belangrijke rol. Opkomende twijfel en dilemma’s moeten altijd gedeeld worden, de onafhankelijkheid en stelligheid die analisten kenmerkt ten spijt.
De analist in kwestie is kennelijk pas een jaar na dato op non-actief gesteld. Dit doet vermoeden dat hier meer aan de hand is. Echter een concrete aanwijzing dat er sprake is van ‘de lange arm’ van Van Lanschot, zoals door het FD wordt gesuggereerd, ontbreekt. De AFM heeft bevestigd dat zij de zaak Arcadis nog in onderzoek heeft. Deze zaak loopt intussen al langer dan een jaar. Niet alleen compliance officers zullen benieuwd zijn naar het resultaat. Ook beleggers die gehandeld hebben in Arcadis op de bewuste dag van 10 februari 2014 zullen de zaak met meer dan gewone belangstelling volgen.
Michael van Woerden