Netwerkcorruptie op Europese schaal (deel 1)

Michel Klompmaker

Dit is het eerste deel van een serie artikelen over netwerkcorruptie op Europese schaal. In een volgend artikel gaan we nader in op het fenomeen netwerkcorruptie. In de artikelen die daarna volgen zullen we de inhoudelijke kant behandelen van een concreet geval van mogelijke netwerkcorruptie, dat aanhangig is gemaakt door mevrouw Reggie de Jong. Zij is namelijk een bodemprocedure gestart tegen Airbus SE, Deutsche Bank AG, Clearstream Banking AG, Deutsche Börse AG en Insinger Gilissen Bankiers nv. De advocaat van Airbus SE, Mr. J.B.R. Regouw, advocaat bij Clifford Chance was vanmorgen 29 maart 2021 als beklaagde gedagvaard voor de Raad van Discipline Amsterdam door mevrouw De Jong. Het dossier met onderliggende bewijsstukken ligt nu bij de Raad van Discipline en de Raad voorziet de uitspraak op 10 mei aanstaande.

Eerst iets over de toezichthouder voor de advocaten, de Deken. Van belang is dat tijdens de uitoefening van het toezicht rekening wordt gehouden met de bredere context: een overtreding kan een op zichzelf staand incident zijn, maar kan ook een signaal zijn van een groter probleem. De Deken is zich hier van bewust en houdt hier in het kader van de handhaving rekening mee. Bij iedere situatie kijkt de Deken naar de volgende criteria:

• de ernst van de overtreding;
• de mate waarin het belang van de cliënt wordt geschaad;
• de mate waarin het imago van en het vertrouwen in de advocatuur wordt geschaad;
• de doelmatigheid en doeltreffendheid van het optreden van de deken.

De Deken heeft een breed palet aan mogelijkheden om er voor te zorgen dat advocaten de regels naleven. De Deken kiest in ieder specifiek geval de in zijn ogen meest toepasselijke mogelijkheid. De maatregelen die de deken kan nemen om te handhaven zijn divers en verschillen in zwaarte. Vaak gaat het in de eerste plaats om advies en stimulering. Als de Deken besluit tot handhaving staan er verschillende methoden tot zijn beschikking.

Het is niet mogelijk om tegen een advocaat voor eenzelfde overtreding zowel een tuchtrechtelijke als een bestraffende bestuursrechtelijke procedure te starten: de Deken moet hierin een keuze maken. Hierbij neemt de Deken in elk geval in aanmerking of de geconstateerde overtreding bestuursrechtelijk handhaafbaar is en maakt hij een inschatting van welke route in het specifieke geval het meest effectief zal zijn in het beëindigen van de overtreding en in het voorkomen dat de overtreding opnieuw plaatsvindt.

De regels waar een advocaat zich aan dient te houden zijn vastgelegd in de Advocatenwet en in de Verordening op de advocatuur. De bepalingen die primair zien op het waarborgen van de kernwaarden van de advocatuur (partijdigheid, onafhankelijkheid, deskundigheid, vertrouwelijkheid en integriteit) handhaaft de deken, evenals de gedragsregels, per definitie via de tuchtrechtelijke weg (art. 46f Advw). De bezwaren die de Deken heeft tegen een advocaat legt hij in dat geval voor aan de tuchtrechter: de Raad van Discipline.

Indien de Raad van Discipline het bezwaar gegrond acht, dan kan de raad de advocaat de maatregel van een enkele waarschuwing, berisping, geldboete, schorsing of schrapping van het tableau opleggen. Daarnaast kan de Raad van Discipline bij het opleggen van deze maatregelen als bijzondere voorwaarde stellen dat de betrokken advocaat geheel of gedeeltelijk de door hem veroorzaakte schade vergoedt. Tegen een beslissing van de Raad van Discipline staat beroep open bij het Hof van Discipline.

De zaak tegen Mr. Regouw bij de Raad van Discipline

Volgens de aanklaagster Reggie de Jong heeft Mr. Regouw zich als advocaat schuldig gemaakt aan alle onderdelen van het Toetsingskader zoals dat door de Deken gehanteerd wordt en wel als volgt:

• Regouw heeft mevrouw De Jong uitgemaakt voor ‘ontoerekeningsvatbaar’, ‘een op hol geslagen vrouw’ en ‘die vrouw heeft ernstig psychische hulp nodig’. Dit heeft hij met theatrale gebaren naar voren gebracht tijdens het hoger beroep op 1 oktober 2019 in het Hof van Leeuwarden. Hij heeft hiermee in ieder geval de gedragsregels voor advocaten 1.1, 1.4, 7, 20.1 en 20.2 geschonden.
• Regouw heeft feiten geponeerd, zelfs als producties ingebracht, waarvan hij de onwaarheid kent of redelijkerwijs kan kennen. Hij heeft hiermee art. 21 Rv, art. 46 en 10a van de Advocatenwet geschonden en ook de gedragsregels 1, 20.1 en 20.2.
• Regouw heeft mevrouw De Jong onnodig en onevenredig geschaad. Hij heeft zich bediend van middelen die ongeoorloofd zijn en die haar schade nog verder heeft doen oplopen, buiten het feit dat het anderhalf jaar oponthoud heeft gegeven. Een goed en integer advocaat adviseert zijn klant in een zaak als deze om tot een oplossing casu quo schikking te komen, maar Airbus voelt zich met de ‘corporate enabler’ Regouw onaantastbaar. Art. 46; en art. 6.1 van de gedragsregels zijn in ieder geval geschonden.

Daarnaast heeft volgens mevrouw De Jong Mr. Regouw het rechtssysteem misbruikt om een significant corruptieschandaal te verbloemen en haar als gedupeerde daarvan nog verder te benadelen met een kort geding en het door haar ingestelde hoger beroep in kort geding. Niet alleen heeft hij haar benadeeld met materiële schade, maar door de stelselmatige intimidaties en bedreigingen heeft dit traject ook grote immateriële schade voor haar opgeleverd.

Zij wees de voorzitter van de Raad van Discipline op de term ‘corporate enabler’ en verwees daarbij naar de artikelen van Het Financieele Dagblad (FD) van 22 december 2020[1] en van Follow the Money (FTM) d.d. 10 juli 2020[2], waarbij deze artikelen ook nog eens specifiek ingaan op het kantoor van Mr. Regouw, te weten Clifford Chance. De bronvermelding was door mevrouw De Jong  opgenomen in de voetnoot.

Mevrouw De Jong verzocht derhalve om een maatregel te treffen die recht doet aan de ernst van de verwijten. Mr Regouw zelf had geen behoefte om iets te zeggen tijdens de zitting. Hij liet dat over aan zijn advocaat.

[1] FD, d.d. 22 december 2020, bron: ‘De hacks, de privédetectives … de strijd tegen Wirecard was compleet gestoord’:

“McCrum werkt nu aan een boek over de rol van BaFin en wat hij de ‘corporate enablers’ noemt: de veelal Londense advocatenkantoren en consultants die hun reputatie ten dienste stelden aan Wirecard….Bedrog is als een sneeuwbal: het begint klein, maar elk jaar moeten er nieuwe leugens komen om de oude te verhullen.”

[2] FTM, d.d. 10 juli 2020, bron:  Advocaten ABN Amro dwarsboomden inval Duitse opsporingsambtenaren – Follow the Money – Platform voor onderzoeksjournalistiek (ftm.nl):

 Bron over de rol van de Deken: Lokale Orde van Advocaten.