Near miss
Met deze term wordt in risicoleer verwezen naar een kleine(re) ramp die zich voordoet waaruit men de nodige lessen kan trekken om in de toekomst een groot/groter debacle te voorkomen. Maar ook al is het verleden nog zo een dure leerschool, dit biedt op zich geen garantie dat deze ervaring ook omgezet zal worden in beleidskeuzes. Een typisch voorbeeld hiervan was de LTCM-crisis {*1} uit het najaar van 1998, die weliswaar enige deining veroorzaakte op de financiële markten, maar alle nodige informatie bevatte om een latere financiële systeemcrisis te voorkomen. Helaas was men tegen 2008 alle waarschuwingen dienaangaande vergeten en waren zowat alle grootbanken uitgegroeid tot speculatieve hefboomfondsen. Wij hebben nu wel goede hoop dat er voldoende lessen worden getrokken uit de Covid-19-pandemie. Net als in de zomer van 2020 staan organisatoren zich nu immers te vertrappelen om als eerste de ongebreidelde bevrijdingsfeesten op gang te mogen schieten, terwijl het virus nog niet eens aan zijn slotoffensief is begonnen. Dit leidde in het voorbije najaar tot een sterke verhoging van het aantal besmettingen, een onaanvaardbaar hoge fataliteitsgraad en nieuwe lockdown maatregelen waarvan de kostprijs stilaan niet meer te becijferen valt.
Woorden schieten te kort om onze bewondering te omschrijven voor de inspanningen in de gezondheidszorg en het onderzoekswerk dat voorafging aan de ontwikkeling van de vaccins en de testapparatuur. Dit heeft echter geleid tot onbegrijpelijke overmoed: de testen zijn immers niet waterdicht en dergelijke vaccins zijn nooit 100 % effectief.
In combinatie met de getroffen maatregelen is de kans op besmetting weliswaar aanzienlijk gereduceerd maar zeker niet nul. Everything counts in large amounts. Het volstaat deze kleine kans toe te passen op een grotere populatie (die alle beschermende maatregelen laat vallen), om aanleiding te geven tot een explosie van besmettingen en verdere mutaties mogelijk te maken waarvan er (minstens) eentje slim genoeg zal zijn om de vaccins en het immuunsysteem te slim af te zijn. Terug naar af … Of om J.R.R. Tolkien even te citeren {*2}: “It does not do to leave a live dragon out of your calculations, if you live near him.”
Het virus wrijft zich intussen in zijn vuistjes en pinkt dankbaar een traan weg. De financiële markten reageerden eerst vrij negatief op de vastgestelde versnelling van het aantal besmettingen met de deltavariant, maar herstelden zeer snel om vervolgens nieuwe recordniveaus op te zoeken. Waarom ook niet? In 2020 kom men immers een duidelijke, positieve samenhang waarnemen tussen de evolutie van de aandelenkoersen en het aantal besmettingen. In 2021 zal dit niet anders zijn, maar hou hierbij wel rekening dat de rally in 2020 volledig gedragen werd door een beperkt aantal technologiebedrijven en onlineplatformen, vooral gesitueerd in de VS.
De langetermijnrente in de VS en de eurozone blijft intussen opvallend laag, ondanks de dreigende inflatie. Een uitslaande brand wordt echter (nog) niet gevreesd. Er heerst (voorlopig) ook weinig twijfel over de kracht van het economisch momentum in de VS en Europa. De versnelling van het aantal besmettingen zal weliswaar een vertragende impact hebben maar dit wordt tot nu toe gecompenseerd door het vooruitzicht op blijvend lage langetermijnrente. Ondanks het economische herstel is er (nog) geen sprake van een nijpende schaarste op het arbeidsfront die de lonen kan versnellen. Integendeel, in de VS is de werkloosheid vorige week zelfs verrassend toegenomen.
Stefan Duchateau
{*1} Long Term Capital Management was een legendarisch hefboomfonds dat in de jaren ‘90 een steile opgang kende door investeringen die op zich niet zo speculatief waren maar wel tot hun extremen werden gedreven. Net zoals in 2008 implodeerde deze strategie door de plotse terugval in beschikbare liquiditeit. Zeer uitzonderlijk werd dit hefboomfonds gered door de Amerikaanse centrale bank, omdat de impact van haar faling te grote schokgolven op de financiële markten dreigde te veroorzaken.
{*2} Wij hebben Tolkien écht gelezen. Wat doe je anders als zestienjarige in een verloren provinciestadje, ergens in de jaren zeventig… Tussen ons gezegd: de films waren beter. Of toch alleszins minder vermoeiend.
