Marius Rietdijk over risicomanagement en gedragsverandering

Risicomanagement staat hoog op de agenda bij veel non-profit organisaties. Wij spraken met Marius Rietdijk, directeur van het Centrum voor positieve gedragsverandering ADRIBA aan de VU. Het onderwerp was risicomanagement en gedragsverandering. Marius is ook een van de docenten van de verkorte opleiding Risicomanagement & Gedragsverandering voor Overheid & Non-profit.
Wat zijn de nieuwe uitdagingen?
Rietdijk: «Veel professionals uit de financiële sector hebben zich in het verleden vooral bezig gehouden met het kwantificeren van resultaten, zonder al te veel te letten op het gedrag dat tot deze resultaten leidt. De belangrijkste uitdaging is het specificeren en meten van het gedrag dat tot de resultaten leidt.»
Hoe realiseert men gedragsverandering?
Rietdijk: «Het specificeren en meten van het gedrag zijn de eerste twee stappen bij gedragsverandering. Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen van risicogedrag: het niet dragen van een helm op de bouwplaats. Dit willen we veranderen in het wel dragen van een helm. We beginnen met een nulmeting via steekproeven. Hoeveel procent van de mensen draagt een helm op de bouwplaats? Dit een paar weken bijhouden en in en grafiek zetten. De volgende stappen zijn:
Stap 3. ABC-analyse van het huidige prestatieniveau: wat zijn de antecedenten (A) en consequenties (C) van het gedrag (B –Behavior)? In het voorbeeld van de bouwplaats zijn antecedenten (prikkels die aan het gedrag vooraf gaan) bijvoorbeeld: De helmen zijn slecht te vinden, ze liggen ver weg, worden weinig gedragen, je gelooft niet dat je een ongeluk zult krijgen enzovoort.
Consequenties (prikkels nadat het gedrag heeft plaatsgevonden) kunnen zijn: Bespot worden als je een helm draagt, de helm zit niet lekker, je haar gaat in de war, je krijgt eerder een ongeluk enzovoort.
Uit ABC-analyses van het ongewenste gedrag blijkt dat er positief direct en zekere consequenties aan zijn verbonden, terwijl de negatieve consequenties toekomstig en onzeker zijn. Als je zo’n analyse maakt voor het gewenste gedrag blijken daar vaak negatieve consequenties aan te zijn verbonden.
Een ABC-analyse biedt direct aanknopingspunten voor het veranderen van de werkomgeving.
De drie valkuilen die daarbij op de loer liggen zijn:
Het te vaak werken met antecedenten in plaats van met consequenties
Het te vaak werken met dwang, straf en negeren van goed gedrag in plaats van het belonen van goed gedrag
Bij belonen te vaak werken met geld in plaats van aandacht, waardering en andere sociale versterkers
Stap 4: Feedback geven aan de medewerkers over hun prestatieniveau
Stap 5: (Sub-)doelen stellen om het prestatieniveau omhoog te krijgen
Stap 6: Het behalen van (sub-)doelen belonen
Belangrijk: Bij al deze stappen dienen de medewerkers betrokken te worden.
Wat zijn uw top-3 tips rondom het inschatten van kansen & gevolgen bij risicomanagement?
Stop met het inpraten op mensen om hun gedrag te veranderen (antecedenten), wijzig de consequenties
Gebruik de juiste consequentie (stop met dwang, straf & negeren, ga belonen)
Gebruik de juiste beloningen (stop met bonussen, ga sociale beloningen geven zodra een concreet omschreven (sub)doel behaald is)
Wat is er volgen u over vijf jaar veranderd?
Het volgens bovenstaande aanpak werken met gedragsverandering zal op termijn leiden tot een 100x betere samenleving. Want de huidige manier van werken met zijn drie valkuilen werkt slechts 20% x 20% x 20% van de gevallen = 0,8%.
Ik hoop dat er in 2020 meer gewerkt wordt via bovenstaande prestatieverbeteraanpak, zodat men veel effectiever leiding geeft en minder risico’s hoeft te nemen. Daarvoor hebben alle leidinggevenden in Nederland de opleiding gedaan.
Meer in concreto: wat kan men leren tijdens uw bijdrage in de opleiding Risicomanagement & Gedragsverandering?
Bij te dragen aan een betere wereld om mij heen, via bovenstaande wetenschappelijk gefundeerde aanpak van gedragsverandering, waarmee Pavlov (met zijn honden) en B.F. Skinner (zie onder andere zijn pingpongende duiven op Youtube) begonnen.
Meer informatie over deze opleiding klik hier.