Juliëtte van Doorn – DNB: Compliance Monitoring als vakmanschap

Michel Klompmaker & Marc Pierar
Tijdens het afgelopen Risk & Compliance Jaarcongres was Juliëtte van Doorn van de Nederlandsche Bank de eerste keynote, met aandacht voor de rol van de compliance officer bij de bestrijding van financieel-economische criminaliteit. Compliance is daarbij te typeren als het voldoen aan wat wordt verwacht. De rol van de compliance officer binnen een financiële instelling is tweeledig: ‘poortwachter’ en ‘kanarie’. De eerste rol probeert te voorkomen dat onwettige zaken en handelingen kunnen plaatsvinden in een organisatie. De tweede rol probeert tijdig te signaleren dat er onwettige zaken en handelingen plaatsvinden in een organisatie. Nog anders gezegd, de eerste rol probeert te voorkomen dat dit soort zaken toegang krijgt tot een organisatie, de tweede rol probeert te ontdekken of dit soort zaken reeds in de organisatie gebeuren.

Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) vereist compliance niet alleen aandacht maar ook sturing door de toezichthouder. DNB heeft een aantal instrumenten ontwikkeld om compliance te stimuleren, zelfs af te dwingen. Welke instrumenten kunnen compliance officers dan zoal inzetten?
De wet geeft compliance officers een aantal handvatten om hun taak naar behoren uit te voeren. Volgens artikel 21 Besluit Prudentiële Regels (Wft) is het de taak van een compliance officer om de naleving van wettelijke en interne regels te controleren. Daarom dient hij onbelemmerde toegang te krijgen tot alle informatie die hij nodig acht voor het uitoefenen van zijn taak.
In de praktijk van alledag ziet de DNB dat compliance officers zich vooral bezig houden met zaken zoals het opstellen van richtlijnen en procedures, trainingen en adviseren eerste lijn. Men is, om het zo te zeggen, vooral bezig met het uitdragen van de compliance boodschap. Controlerende taken verdwijnen op die manier enigszins naar de achtergrond. Mogelijk speelt mee dat compliance officers niet graag overkomen als ‘politieagent’ in een controlerende en handhavende rol…
Compliance Monitoring
Echter, door het gebruik van goede instrumenten kan een compliance officer ook ten aanzien van monitoring zich wel degelijk als sturende professional profileren. Door goed naar de praktijk van alledag binnen een organisatie te kijken, kan een compliance officer knelpunten signaleren en in gesprek gaan met de organisatie om processen en procedures te verbeteren. Ook kan hij zaken die niet voldoen aan de compliance regels aangrijpen en een verbeteringsproces in gang zetten. Bijkomend voordeel van deze instrumenten is dat de rol en functie van een compliance officer beter zichtbaar wordt in de organisatie, de rol en noodzaak van compliance is niet langer een abstract iets maar wordt concreet gevoeld, en voorstellen en acties zijn gebaseerd op feiten.
Door de inzet van instrumenten om compliance monitoring handen en voeten te geven en zo non-compliance te voorkomen, is de compliance officer niet iemand die repressief toezicht uitoefent (de politieagent) maar iemand die overzicht houdt en preventieve sturing geeft om te zorgen dat wordt voldaan aan wat wordt verwacht.