Michel Klompmaker
Jan van Koningsveld is een autoriteit als het aankomt op kennis op het gebied van offshore vennootschappen. Van Koningsveld ziet dat deze vennootschappen nog steeds als instrument worden gebruikt voor het plegen van financieel economische criminaliteit. Dat is voor hem bepaald geen verrassing, want met zijn jarenlange ervaring constateert hij nu, anno 2020, dat er niet veel veranderd is. We spraken onlangs met Van Koningsveld, die in 2015 promoveerde op het proefschrift «De offshorewereld ontmaskerd. Een studie naar aard en omvang van het misbruik maken van offshore vennootschappen door Nederlandse (rechts-)personen» bij de Universiteit van Tilburg .
Onlangs is het National Risk Assessment (NRA2) gepubliceerd met een mooi schema erbij dat verschillende risico’s in beeld brengt. Hoe kijk je hier tegen aan?
Jan van Koningsveld: «Opmerkelijk is dat het gebruik van offshore vennootschappen wordt gezien als één van de grootste witwasrisico’s. Maar nog steeds is er geen eenduidige universele definitie over wat precies een offshore vennootschap is. Dat blijkt andermaal uit het onlangs gepubliceerde rapport. Maar hoe schokkend is dat eigenlijk? Dat weten we toch al jaren? Dankzij mijn 25- jarige praktijkervaring bij de FIOD kan ik je zeggen, dat het moeilijk is om exacte cijfers te geven over de schaal waarop misbruik van offshore vennootschappen plaatsvindt en om welke witwasrisico’s het precies gaat, maar zoals je weet heb ik in mijn boek dat in 2016 uitkwam als eerste in Nederland veel inzicht kunnen geven in deze materie, ook met cijfers.»
Even terug naar de strijd tegen het witwassen en de Wwft. Wat is de link naar offshore vennootschappen?
Jan van Koningsveld: «We kijken eerst even waar de offshore vennootschap is gevestigd en of daar een verhoogd risico bestaat om te worden misbruikt voor witwasdoeleinden. Misbruik wordt soms stilzwijgend toegestaan. Misbruik kan in verschillende fasen van het witwasproces plaatsvinden. Deze transacties vinden vaak niet plaats door onafhankelijke partijen, maar door de pleger van het gronddelict zelf, die hiervoor verschillende rechtsvormen gebruikt, waarover hij zelf feitelijk zeggenschap en controle heeft, dus zelf kan bepalen wanneer er transacties plaatsvinden, tegen welke prijs en onder welke titel. Veel witwasconstructies zijn terug te voeren naar twee basispatronen, namelijk het fingeren van winst en het lenen van geld aan jezelf. Het mag duidelijk zijn dat landen als Cyprus, Panama, Liechtenstein en de Britse Maagdeneilanden bekend staan om hun bijzondere relatie tot de offshore vennootschappen. Dat maakt het lastig voor compliance medewerkers om de risico’s te herkennen en te beheersen.»
Van Koningsveld is in concreto bezig om financiële instellingen te wijzen op grond van de Wwft deze risico’s te implementeren in hun risicobeleid. De vraag in dit verband is hoe NRA2 proof de organisatie is en welke stappen ondernomen zijn om deze risico’s te mitigeren. Andermaal werk aan de winkel voor al die organisaties die onder de Wwft vallen.
