Hans Timmerman
In 1997 stellen Howe en Strauss in hun boek ‘The Fourth Turning’ dat de geschiedenis elke 20 jaar een nieuw herkenbaar tijdperk toont. Een cyclus van 4 van deze perioden is de gemiddelde lengte van een mensenleven, ook wel een saeculum genoemd. Vergelijkbaar met de vier jaargetijden van een jaar, waarbij de eerste periode een ‘vrolijk’ lente-tijdperk is van gezamenlijkheid en de versterking van instellingen. Het tweede jaargetijde is een rijke periode en een ontwaken – een gepassioneerd tijdperk van spirituele onrust. De ‘derde kering’ is een ontrafeling – een tijd waarin individualisme groeit en instellingen verzwakken. Tenslotte de winter als crisis, een beslissend tijdperk van seculiere onrust – de oude orde wordt omver geworpen en er komt een nieuwe voor in de plaats. Die vierde wending tenslotte is de start van een nieuwe maatschappelijke en economische periode.
De auteurs schreven in 1997 dat “ . . . rond het jaar 2005 een vonk een crisisstemming zou katalyseren. Overblijfselen van de oude sociale orde zullen desintegreren. Het politieke en economische vertrouwen zal imploderen. Serieuze ontberingen zullen het land overvallen, met ernstige nood die vragen over klasse, ras, natie en rijk kan inhouden. Het voortbestaan van de natie zal op het spel komen . . . “.
Je gaat het pas zien . . .
De financiële crisis van 2008 kan achteraf worden gezien als de katalysator die ze noemden. Die gebeurtenis was de start van de laatste periode die twee decennia van instabiliteit zouden inluiden. Volgens de auteurs, beschreven in 1997, zal tegen 2025 Amerika een ervaring meemaken die vergelijkbaar is met de Amerikaanse revolutie, de Burgeroorlog en de Grote depressie & Tweede Wereldoorlog.
Geen leuke voorspellingen. Historisch gezien is in elke vierde wending veel destructievere techniek voorhanden en is de bereidheid aanwezig die ook te gebruiken en in te zetten. In de periode vóór die uitbarsting worden keuzen uitgesteld. Rentes worden nul, overtredingen worden gedoogd, afrekeningen worden uitgesteld. Maar uiteindelijk zal het geheel toch een keer ontploffen. Onheilspellend genoeg voorspelt Sir John Glubb ook nog, in zijn analyse van de levenscyclus van rijken, dat rijken maximaal 10 generaties meegaan. Zo’n 250 jaar geleden in 1776 is Amerika ontstaan, dus dat beloofd nogal wat. Het idee dat onze maatschappij in golven beweegt, is vreemd aan het westerse lineaire denken. Daarom zijn westerse leiders en bestuurders nooit voorbereid op een ‘logische’ crisis, zoals we die de afgelopen eeuwen eerder meemaakten. De historie herhaalt vaak wel, maar altijd op een andere manier . . .
. . . als je het doorhebt.
Voor lineaire denkers herhaalt de geschiedenis zich dus nooit. Voor vele bestuurders stond de wereld de afgelopen decennia stil, terwijl ze ongemerkt toch structureel veranderde. Wijlen historicus William McNeill schreef in ‘Plagues and Peoples’ dat vaak pandemieën komen na een tijdperk van overweldigende openheid, waar ze het einde van markeren. De builenpest, de Spaanse griep en nu de covid-pandemie getuigen daarvan. Met als altijd logische consequentie: globalisering stagneert, immigratiebeperkingen nemen toe, isolationisme keert terug en sterkere focus op de eigen industrie. Verder stelt Neil Howe dat – zonder uitzondering – een absolute regel van de geschiedenis is dat deze vierde periodes van crisis zich altijd kenmerken door door de aanwezigheid van dictatoriale regimes, autoritaire bestuurders en opdringerige regeringen.
Toch eindigt elke wending uiteindelijk goed voor de burgerij. Alleen moeten zij daarvoor wel die crisiswinter door. Het einde van elke oorlog luidde nieuwe economische ontwikkeling in. Wat voor Amerika geldt, geldt ook in grote lijnen voor Europa en Azië. Zeker nu we door globalisering als wereld dezelfde economische en maatschappelijke ontwikkelingen doormaken. De Volksrepubliek China werd opgericht in 1949 maar haar Communistische Partij viert volgend jaar intussen haar honderdjarig bestaan en gaat ook een keerpunt in. Mobilisatie kan georganiseerde en politieke mobilisatie van een hele gemeenschap zijn, maar ook van tegengestelde gemeenschappen, zoals in een burgeroorlog. Last but not least stelt de ‘monetaire theorie’ dat het bij nulrente dom zou zijn, om geen geld bij te drukken. Basis voor hyperinflatie in die laatste fase, dat in een crisis uiteindelijk het probleem oplost van diegenen die de lasten dragen van alle opgebouwde tekorten: de burger.
Nieuwe Megatrends
Elke vierde wending vervangt de oude orde, vernietigt politiek en economisch vertrouwen en legt de basis voor een nieuwe lente. Een lente waarbij de megatrends – die al eerder zichtbaar waren – de nieuwe baanbrekende technieken worden. We zien drie dominante technieken: blockchain/crypto, internet of things en kunstmatige intelligentie die als ecosysteem elkaar versterken en samen zullen gaan. En daarmee niet alleen een enorme disruptie veroorzaken, maar ook bestaande business modellen en het eigen vermogen van bedrijven zal vernietigen. Blockchain betekent dat centrale entiteiten voor het bijhouden van gegevens – hetgeen in het verleden de enige oplossing was – niet langer nodig zijn. Centrale registerhouders zijn ‘single points of failure’ waar overheidscontrole, corruptie en hacking mogelijk zijn. De decentrale techniek van blockchain elimineert deze centrale, zwakke poortwachtersfunctie.
Het decentrale internet of things koppelt vandaag de dag al meer dan 50 miljard sensoren aan elkaar. Die enorme hoeveelheid gegevens kan via analyse veel nieuwe inzichten opleveren, zeker in combinatie met AI. Artificial Intelligence gedefinieerd als machine learning en onderverdeeld in zwak (schaken, gezichtsherkenning), sterk (lerende machines, kennis ontwikkelen) en super (wellicht slimmer dan de mens). AI biedt machines de mogelijkheid automatisch de gegevens van IoT-apparaten te verwerken en in toenemende mate beslissingen te nemen. Dit verhoogt de efficiëntie van automatisering, waardoor steeds minder mensen nodig zijn op locatie en bij interactie en we nog meer een diensten-maatschappij worden.
Ontbrekende transactielaag
Maar technisch is een nieuwe digitale transactielaag nodig, waar deze gegevens en service-contracten worden verwerkt en waardeoverdracht plaatsvindt. Waar met digitale valuta (crypto) en slimme contracten (tokens) decentrale machine-to-machine transacties en peer-to-peer communicatie tussen mensen mogelijk is. Er stroomt uit de huidige economie al veel geld naar die nieuwe digitale cryptowereld, gewoon omdat er steeds meer stabiele cryptomunten zijn. Cryptovaluta zijn ‘native assets’ van een blockchain; tokens worden gebouwd op die blockchain. Een nieuwe virtuele wereld met stabiele valuta, slimme digitale contracten in combinatie met digitale eigendomsbewijzen (NFT’s) die op digitale exchanges worden verhandeld. Deze digitale exchanges groeien als kool omdat ze zonder kostbare centrale instanties, peer-to-peer transacties mogelijk maken. Zoals ik in een eerdere blog beschreef: het einde van het kapitalisme dat ongeveer vijf honderd jaar geleden ontstond.
In die nieuwe decentrale infrastructuur krijg je als burger en organisatie weer eigenaarschap over je data en je services. Het begrip Metaverse is de benaming die men op dit moment aan deze decentrale en virtuele ontwikkeling geeft. De digitale metaverse, of DigiMetaverse zoals we die bij DigiCorp Labs noemen, is intussen technisch, economisch en juridisch realiseerbaar. Gebaseerd op blockchain, crypto munten en tokens, decentrale nodes, servers en data-opslag op basis van open source en open communities. Zelf-organisatie en zonder man-in-the-middle. Als burger of bedrijf (weer) eigenaar over je eigen data en services zijn. Peer-to-peer communiceren met iedereen op dat grid. Veilig browsen via die decentrale servers. Quantum-safe je data verspreid opslaan over decentrale nodes in dat grid, niet te kraken met de nieuwste quantumcomputers. De toekomst is uiteindelijk best leuk en mooi . . .
De auteur Hans Timmerman is trendwatcher op het gebied van IT en tevens blogger op het Risk & Compliance Platform Europe.
Illustratie: Courtesy Threefold Belgium
