Innovatie, technologische ontwikkelingen en de opkomst van nieuwe partijen veranderen de financiële sector ingrijpend. Gedreven door onder andere technologie en marktontwikkelingen raakt de waardeketen van financiële producten en diensten steeds meer ontvlochten. Dit roept de vraag op of financiële wet- en regelgeving en toezicht voldoende toegesneden zijn op deze veranderingen. Het rapport “Innovatie en regelgeving: kansen en obstakels” bevat de belangrijkste bevindingen en vervolgstappen uit een verkennend onderzoek naar obstakels en potentiële verbeteringen in het toezichtrechtelijk kader in relatie tot innovatie. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft dit initiatief uitgevoerd in samenwerking met brancheorganisaties, banken, verzekeraars, betaalinstellingen en elektronisch geldinstellingen en toezichthouders. Over dit onderwerp zal Patrick de Neef, Chief Innovation Officer Supervision bij DNB gaan spreken op het komende Lustrum Behavioral Risk Congres met als thema «Inovatief Toezicht & Tools» in Utrecht op donderdag 2 september aanstaande.
De centrale vraag van de verkenning is waar het toezichtrechtelijk kader aan moet voldoen om enerzijds de doelstellingen van financieel toezicht te kunnen blijven waarborgen en anderzijds voldoende ruimte te bieden aan innovatie in de markt. In het rapport vindt u analyses en aanbevelingen over de onderwerpen: de balans tussen entiteit- en activiteit gebaseerde regelgeving, het toezicht op ecosystemen, Europese harmonisatie van het toezichtrechtelijk kader en de toezichtuitvoering, proportionaliteit en efficiëntie van regelgeving en toezicht, en experimenteerruimte voor de markt.
Europese harmonisatie
Één van de aanbevelingen uit het rapport is dat het toezichtrechtelijk kader en de toezichtuitvoering in Europa sterker dienen te worden geharmoniseerd, met name daar waar financiële diensten gemakkelijk digitaal grensoverschrijdend worden aangeboden – denk aan BigTech ondernemingen – en er ruimte is voor verschillend beleid van lidstaten. Het Nederlandse ministerie van Financiën heeft in hun FinTech Actieplan aangegeven te willen inzetten op Europese harmonisatie van regelgeving en toezicht op financiële diensten, en middels de periodieke ronde tafel het gesprek hierover aan te gaan met relevante stakeholders. Een andere bevinding uit de verkenning is dat meer samenwerking tussen toezichthouders (met mandaten op het terrein van cyber security, databescherming, mededinging en financieel toezicht) wenselijk is (zie ook het DNB-rapport Veranderend landschap, veranderend toezicht).
Onderzoek naar vernieuwing Maatwerk voor Innovatie
Uit de verkenning kwam naar voren dat instellingen behoefte hebben om de mogelijkheden ten aanzien van experimenteerruimte te verbeteren. DNB zal in samenwerking met de AFM en de markt het in 2016 opgerichte Maatwerk voor Innovatie onder de loep nemen. Maatwerk voor Innovatie richt zich op het bieden van maatwerk aan zowel nieuwkomers als bestaande instellingen, daar waar de toepassing van wetgeving of beleid een onnodige belemmering voor innovatie is. Onder de vlag van het iForum zal worden onderzocht wat mogelijk is om Maatwerk voor Innovatie beter te laten werken binnen het bestaande regelgevende kader. Daartoe zal onderzoek worden gedaan naar vergelijkbare initiatieven, zoals Europese of internationale sandboxes, en wordt bezien of uit andere Europese sandboxes voortkomende succesvolle initiatieven in Nederland op belemmeringen zouden zijn gestuit, zodat we een scherp beeld krijgen welke aanpassingen aan Maatwerk nuttig en nodig kunnen zijn. Op basis van door de markt aangedragen use cases wordt dan bekeken hoe Maatwerk verbeterd kan worden. Indien u interesse heeft aan dit iForum initiatief deel te nemen, neem dan contact met ons op via iforum@dnb.nl.
Meer ruimte voor technologische vernieuwing
De financiële wereld verandert steeds sneller onder invloed van technologische ontwikkelingen. Om ervoor te zorgen dat de financiële sector ook in tijden van sterke digitalisering stabiel blijft functioneren, heeft DNB een digitale strategie geformuleerd. De Nederlandsche Bank wil graag een ‘smart supervisor’ zijn in 2025, met andere woorden een data gedreven toezichthouder met de modernste technieken om het toezicht beter, sneller én goedkoper te maken. Een nauwe samenwerking met de sector is daarbij belangrijk, omdat de impact van technologie iedereen in het financieel ecosysteem raakt. En dat gebeurt via het iForum van DNB.
Met het iForum wil DNB gezamenlijke initiatieven nemen die waarde creëren voor zowel de instellingen die onder toezicht staan – zoals banken, verzekeraars, en pensioenfondsen – als voor DNB zelf. Daarom vinden er discussies plaats over de impact van technologische innovaties op de sector en worden er gezamenlijke pilots en experimenten georganiseerd op onderwerpen waar technologie en toezicht samenkomen.
Zo wordt bijvoorbeeld de impact van de toepassing van Artificial Intelligence (AI) onderzocht in de sector en in het toezicht, onder andere om toezichtgegevens te analyseren. De voor- en nadelen van realtime toezicht worden ook nauwkeurig onderzocht. Bij realtime toezicht kijkt de toezichthouder mee in de de data van banken, verzekeraars en pensioenfondsen in plaats van de rapportages die zij aanleveren. Zo worden de kansen en risico’s van technologische innovatie in kaart gebracht. Het doel is om met inzet van digitalisering het toezicht efficiënter én dus minder belastend te maken voor de sector.
Bron: DNB
