Michel Klompmaker
Het zat eraan te komen. Weer een schandaal rond crypto. Nu schijnen er twee Zuid-Afrikaanse broers met 69.000 bitcoins vandoor te zijn van klanten, die hun geld hadden toevertrouwd aan Africrypt. Het gaat om een bedrag van enkele miljarden euro’s. De twee broers hadden hun bedrijf in 2019 opgericht in Johannesburg. Ze beloofden, zoals gebruikelijk in deze markt, hoge rendementen en zij richtten zich op vermogende particulieren. In april jongstleden was er al een akkefietje, waarbij de klanten gewaarschuwd werden dat het bedrijf gehackt zou zijn en dat de online portefeuilles met cryptomunten in gevaar waren. Laten we voor de zekerheid nog even teruggaan naar de zeventiende eeuw. Hoe zat dat ook al weer met die tulpen?
Wellicht is het goed om er anno 2021 nog even een Nederlandse geschiedenisles bij te halen. In de zeventiende eeuw was er een ongekende hausse in de tulpenhandel die rond 1634 op kwam in Holland en Utrecht. Daar kwam abrupt een einde aan begin februari 1637. In die tijd, de Nederlandse Gouden Eeuw, bereikte de prijzen van de nieuw geïntroduceerde tulpenbollen extreme hoogten. Er werd toen ook al gespeculeerd in opties op tulpen, die op dat moment nog in de grond zaten! En zo werd de eerste bubbel gecreëerd in de economische geschiedenis.
Het is niet de eerste keer dat beleggers in crypto hun broek scheuren als gevolg van het ‘verdwijnen’ van cryptomunten. Zo werden in 2014 850.000 bitcoins gestolen (waarde toentertijd ‘slechts’ 394 miljoen euro en in 2018 ging het om een bedrag van 420 miljoen euro. Nu, bij de Zuid-Afrikaanse broers, gaat het om een bedrag van miljarden euro’s. Volgens de advocaten van de slachtoffers hebben de twee broers het grootste deel van hun bitcoins door crypto-tuimelaars gehaald of ‘mixers’. De gewiekste manier om de sporen van de oorspronkelijk bron te kunnen wegpoetsen.
De Nederlandsche Bank weigert om cryptomunten aan te duiden als valuta. Zij beschouwt het als een bepaalde soort ‘asset’. De Zuid-Afrikaans toezichthouder laat over verdwenen bitcoins het volgende weten: «While saying the investment platform looks like a Ponzi scheme, the Financial Sector Conduct Authority said all it can do is review complaints because “crypto assets are not regulated in terms of any financial sector law in SA and consequently the FSCA is not in a position to take any regulatory action”.
Als we het over crypto hebben dan is het onderscheid maken tussen blockchain technologie en de zogenaamde cryptomunten essentieel. Omdat een bepaalde technologie nuttig is of kan zijn, wil dat nog niet zeggen dat je daarmee echte munteenheden kunt creëren. Sommige aanhangers aanbidden bitcoin, maar er zijn vele nieuwe ‘bitcointjes’ die elke week gecreëerd worden… Het mag duidelijk zijn dat toen Elon Musk zijn liefde als grap uitsprak voor Dogecoin er weer velen intrapten. De koers vloog omhoog. Kort daarna realiseerde Musk dat bitcoin «Beanie babies powered by coal» is. Tesla accepteert het niet meer als betaalmiddel voor haar auto’s.
Komt bij dat bitcoin niet zo goed is voor het milieu. De energiekosten om één bitcoin te produceren komt ongeveer overeen met ruim 800.000 transacties die VISA kan verwerken. Hebzucht en valse voorlichting doet mensen geloven in een paradijselijk leven aan het strand… Laten we maar even bijna vier eeuwen teruggaan. In 1623 kostte een enkele tulpenbol duizend gulden, terwijl een gemiddeld jaarinkomen 150 gulden bedroeg.
Een anonieme inwoner uit het Noord-Hollandse Hoorn wees er in zijn pamflet «Claere ontdeckingh der dwaesheydt » uit 1636 op dat de tulpenbol Semper Augustus die voor zesduizend gulden werd verkocht evenveel waard was als 2 karrenvrachten tarwe, 4 karrenvrachten rogge, 4 vette ossen, 8 vette varkens, 12 vette schapen, 2 vaten wijn, 4 vaten bier, 2 tonnen boter, 1000 pond kaas, een bed, een zilveren kelk, een aantal kledingstukken plus een schip om dat allemaal te vervoeren.
In januari 1637 werden tulpenbollen (per stuk) voor meer dan tien keer het jaarsalaris van een ervaren vakman verkocht. Dit kwam toentertijd overeen met de waarde van een grachtenpand in Amsterdam. We zijn nu bijna vier eeuwen verder, maar de vergelijking dringt zich op.
