Een paar dagen geleden vond in het Europees Parlement een debat plaats over de algemene strategie van de EU voor wat betreft de vaccinatie tegen COVID-19. Op de agendastond ook transparantie van de contracten voor de aankoop van vaccins en vooral : de prijszetting. Afgelopen september vroeg consumentenorganisatie Test Aankoop aan de toenmalig minister van Volksgezondheid, Maggie De Block en aan het het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) om een kopie te bekomen van de contracten voor de aankoop van vaccins onderhandeld door de Europese Commissie, alsook het advies van het speciaal comité binnen het FAGG dat België moest adviseren over het al dan niet aankopen van het ene of andere vaccin. Hetzelfde verzoek werd ingediend bij minister Vandenbroucke. Het FAGG weigerde het verzoek zonder overtuigende rechtvaardiging. Minister Vandenbroucke reageerde niet, aldus Test Aankoop. Daarom besliste de consumentenorganisatie de zaak door te verwijzen naar de Commissie om zo toegang te krijgen tot de relevante administratieve documenten. Dit advies zal in de komende dagen worden uitgebracht op basis van de motivatie dat het Geneesmiddelenbureau aanvoert om zijn weigering te rechtvaardigen.
Maar ondanks de snel verwijderde tweet van staatssecretaris Eva De Bleeker blijven er veel vragen over hoe het overheidsgeld werd besteed in de strijd tegen het corona virus sinds de Europese Commissie maar liefst 2,7 miljard euro op tafel legde als voorinvestering. Test Aankoop heeft tal van vragen : Hoeveel geld heeft elk bedrijf van dit budget ontvangen? Wat betreft de bedrijven die aangeven dat ze de vaccins aan kostprijs leveren: hoe gaan zij duidelijkheid scheppen over hun werkelijke kosten? Hoe lang zullen deze prijzen van kracht blijven en welke afspraken zijn er gemaakt over de latere prijszetting? Wie zal financieel verantwoordelijk zijn in geval van bijwerkingen die nog niet bekend zijn op het moment dat het vaccin in gebruik zal worden genomen: de bedrijven of de overheden? Welke maatregelen hebben de bedrijven genomen om een continue en toereikende voorziening van de markt te waarborgen en welke maatregelen hebben zij gepland in geval van bijvoorbeeld productieproblemen?
Tijdens het debat in het Europees Parlement heeft de Europese commissaris voor gezondheid, Stella Kyriakides, verklaard dat zij de vraag om meer transparantie duidelijk heeft gehoord en daar ook voorstander van is. Zij herinnerde er echter aan dat de Europese Commissie gebonden is aan vertrouwelijkheidsclausules in de contracten en dus moet wachten op de goedkeuring van de onderneming om de daarin vervatte informatie openbaar te maken. Wat betreft de financiële aansprakelijkheid voor nog onbekende bijwerkingen, verwijst de commissaris enkel naar het beginsel van toestemming voor het op de markt brengen, waarin wordt bepaald dat de fabrikant verantwoordelijk is voor het veilige gebruik van zijn geneesmiddel. Maar, op de website van het FAGG over het vaccin AstraZeneca staat bijvoorbeeld dat «in geval van een klacht van een burger, de lidstaten een vergoeding zullen moeten garanderen».
De leden van het Europees Parlement hebben de belangrijkste vragen die Test Aankoop zich reeds enkele maanden stelt, met name over de transparantie van de prijzen van de vaccins, gesteld. Hoewel de Europese Commissie verklaart dat zij de oproep om meer transparantie heeft gehoord, doet zij helaas echter geen concrete voorstellen om dit te realiseren. Toch staat er heel wat op het spel. De burgers dragen namelijk bij tot de ontwikkeling, productie en aankoop van deze vaccins.
Het standpunt van Test Aankoop wordt trouwens gedeeld door 38 andere organisaties in heel Europa die in een gezamenlijke brief de Europese Commissie en de lidstaten hebben opgeroepen om de aanbestedingscontracten voor vaccins transparant te maken.
