Fantoomtrots is een verschijnsel dat zich kan voordoen kort voor of na een vijandelijke overname van een bedrijf. Een soort trots, een oranjegevoel, op bedrijven die de laatste decennia van de beurs zijn gehaald, vaak door buitenlandse ‘barbaren en sprinkhanen’. Wie kent nog bedrijven als VendexKBB, Frans Maas, Nedlloyd, USG People, Ten Cate, Corio, Ballast Nedam, Grontmij, Imtech, TNT Express, Nutreco? Ik ben van mening dat bedrijven het over zichzelf afroepen wanneer zij van de beurs worden gehaald. Ze zien luiheid en zelfgenoegzaamheid bij bestuurders en toezichthouders, die ten koste gaan van prestaties, medewerkers, organisatie en maatschappij. Het kan anders; want bestuurders die de ultieme beschermingsconstructie in stelling weten te brengen van het realiseren van een hoge waardering van het aandeel via meervoudige waarderealisatie houden ‘jagers en barbaren’ buiten de deur. Alleen topresultaten en inspirerend waarde toevoegend bestuurlijk gedrag leiden tot de gewenste autonomie, onafhankelijkheid en bestuurlijke rust. Zo niet, dan is het snel gedaan met die rust. Dit vraagt om een nieuwe, meer activistische governance. Continue reading…

Risicomanagers en Compliance Officers doen hun uiterste best om het management te helpen om te zorgen dat er minder risico wordt gelopen dan wel dat wet- en regelgeving wordt nageleefd. Daartoe bouwen ze samen complexe beheersingssystemen en organisaties met veel lines of defense, vaak ook gedwongen door regelgeving. Dat hele bouwwerk blijkt helaas vaak een kaartenhuis, van buiten zag het er leuk uit maar van binnenuit zat de betonrot er altijd al in. Nog vaker deugt ook het fundament niet en dan zakt het bouwwerk sowieso in de modder weg ook al zijn de muren soms best goed gebouwd. De vraag is natuurlijk hoe dat komt en vooral wat we er aan kunnen doen om dit te voorkomen? De complexiteitstheorie leert ons dat toevoegen van complexiteit systemen juist zwakker maakt in plaats van sterker. Meer complexiteit zit dan in meer regels of meer systemen, die, uiteraard, keurig meten wat er gemeten moet worden maar vaak niet het echte verhaal vertellen. Ik geef u een praktijkvoorbeeld zodat u begrijpt hoe het fout kan gaan. Het goede nieuws is, het is een voorbeeld uit een ander land dus u hoeft het zich niet persoonlijk aan te trekken.  Continue reading…

Zoals bekend plaats ik op social media van tijd tot tijd wat berichtjes over belastingontwijking. Daarop krijg ik nogal wat reacties, niet in de laatste plaats van fiscalisten. Zo was er onlangs een fiscalist die netjes doch tamelijk stellig aandrong om daar maar mee te stoppen. Waarom moet ik op diezelfde trom blijven slaan, vroeg hij zich af. Ik zou daarmee alleen maar het populisme aanwakkeren. Mijn antwoord aan hem was even stellig als duidelijk en ik liet hem weten dat het helemaal niets te maken heeft met populisme. Het gaat mij erom dat ik graag zou zien dat bedrijven niet via gekunstelde constructies een poging doen om misschien wel de letter van de wet na te leven maar niet de geest. Fiscalisten zouden daar ook niet aan mee moeten willen werken. Ik liet hem ook weten dat ik er zeker mee zou stoppen als dit niet meer gebeurt maar dat mijn vrees is dat het nog wel eventjes kon duren voordat het zover zou zijn. Het zijn ook niet alleen de grote namen uit het bedrijfsleven die zich hieraan schuldig maken, ook andere bedrijven worden soms bewust benaderd door fiscalisten, die de mogelijke belastingvoordelen snel kunnen uitrekenen.  Continue reading…

De vlucht van de voormalige Koning van Spanje, de inmiddels hoogbejaarde Juan Carlos, is natuurlijk niet onopgemerkt gebleven. Zijn zoon, de huidige Koning van Spanje, Felipe, wil liever niet dat zijn vader in de buurt blijft wonen en stuurt hem in het begin van de Spaanse vakantiemaand voorgoed naar het onbekende buitenland. Tactisch gezien goed natuurlijk in deze ‘komkommertijd’, want er kleven inmiddels teveel schandalen aan zijn vader. De huidige Koning is blijkbaar bang dat het een en ander zijn eigen gezag èn machtspositie zal schaden, wat natuurlijk allang het geval is. Maar redden wat te redden is, is waarschijnlijk de insteek van Felipe, die publiekelijk afstand genomen heeft van het besmette vermogen van zijn vader, door af te zien van de erfenis. Want koste wat het kost, het instituut van de monarchie moet anno 2020 in stand gehouden worden. Datzelfde geldt ook voor het Britse koningshuis. Ik raad u aan de prachtige documentaire over de Windsors op de Nederlandse televisie te volgen. Dan ziet u welke krachten er vrij komen om de monarchie in stand te houden en hoe dat in de praktijk werkt. Het bovenstaande roept de vraag op hoe het in Nederland gesteld is met de monarchie. We kennen de echtgenoot van wijlen Koningin Juliana nog wel, ene Prins Bernhard von Lippe Biesterfeld. Mooie parallel met Juan Carlos: Prins Bernhard liet zich betalen door de Amerikanen (Lockheed) en de andere door de Saoedi’s. Zo zijn er nog meer vergelijkingen te maken als we het betrekken op de twee onderwerpen jacht op wilde dieren en niet te vergeten jacht op vrouwelijk schoon.  Continue reading…

De KLM krijgt een omvangrijk steunpakket van 3,4 miljard euro. Daarvan komt 1 miljard rechtstreeks van de Nederlandse Staat en de andere 2,4 miljard moet komen van andere financiers, lees banken. In dat laatste geval wordt 90% van de lening gegarandeerd, dus als de KLM failliet gaat dan komt die rekening alsnog bij de Staat. Verder wordt natuurlijk niet genoemd dat de KLM al omvangrijke steungelden heeft ontvangen in de vorm van de NOW regeling. Maar goed, dat krijgen alle bedrijven. Daarnaast wordt er terecht opgemerkt in de brief van het kabinet aan de Tweede Kamer dat er ook nog mogelijk – lees waarschijnlijk – een beroep zal moeten worden gedaan op de aandeelhouders om extra kapitaal te verschaffen. Dit betekent dat daar waar de Staat 14% van de aandelen in haar bezit heeft, zij dus ook in de portemonnee zal moeten tasten. Het bedrag is nog ongewis maar zal ongetwijfeld ook flink zijn. De voorwaarden waaronder dit steunpakket worden verleend zijn boterzacht. De beïnvloedbare kosten moeten met 15% naar beneden. Dat moet onder andere komen uit een salarisoffer van de medewerkers. Zij die meer dan driemaal het modale inkomen verdienen, lees vooral de piloten, moeten 20% inleveren. Het staat er echt moeten, maar daarvan is natuurlijk geen sprake. Het is vaker geprobeerd in Nederland maar nog nimmer gelukt. Personeel moet helemaal niks. Als men niet wil dan is dat niet af te dwingen. De reductie van uitstoot van schadelijke stoffen moet met 50% per passagier ten opzichte van 2005 verminderd worden. Al in 2019 zei Pieter Elbers zelf dat er al 20% minder werd uitgestoten ten opzichte van 2005 dus zo moeilijk kan dat niet zijn. Het gaat dus over per passagier en niet over de totale uitstoot voor de goede orde. Dus als KLM minder Europese bestemmingen zou aandoen en daardoor minder met kleine vliegtuigen gaat vliegen, waar minder mensen in kunnen, en meer met grote dan zou dat best hard kunnen gaan, ook al zeg ik erbij dat ik geen deskundige ben op dit terrein. Bovendien wordt nergens gesproken over wat de mogelijke sancties zullen zijn als die doelstellingen niet gehaald worden. Wat gebeurt er dan? Geld terugbetalen? Lijkt me lastig.

Continue reading…

Vanaf heden zal ik via het Risk & Compliance Platform Europe een aantal issues onder de aandacht brengen die te maken hebben met governance vanuit mijn achtergrond als hoogleraar en onafhankelijke denker. Mijn eerste bijdrage gaat over een hardnekkig misverstand dat er blijkbaar is in de noordelijke landen van de eurozone over de zuidelijke landen. Het lijkt er namelijk op dat de zogenaamde “vrekkige vier” landen, waaronder Nederland, om de een of andere reden blijven vasthouden aan ideeën, ja soms zelfs ernstige vooroordelen die niet ondersteund worden door de feiten. Dat is op zijn minst erg jammer, als ik het voorzichtig zou willen uitdrukken.  Continue reading…