Uit een verkennend onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) blijkt dat de Raden van Commissarissen van OOB-accountantsorganisaties wel degelijk impact hebben op de randvoorwaarden voor kwaliteit en verkleinen zo mogelijk kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector. De mate waarin verschilt per RvC, mede door uitdagingen in het besturingsmodel.
Uit het onderzoek is gebleken dat kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector kwaliteit in de weg kan staan. Er zijn kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector. Deze kunnen ontstaan door een imperfecte werking van vraag en aanbod en schadelijke prikkels in het verdienmodel en het bedrijfsmodel. Dit kan een goede en consistente kwaliteit van wettelijke controles in de weg staan. Zoals bekend is sinds 2018 onafhankelijk intern toezicht via een RvC bij OOB-accountantsorganisaties verplicht. Er zijn evenwel wel verschillen in invloed van de RvC’s, mede door uitdagingen in het besturingsmodel.
De RvC houdt onder meer toezicht op de wijze waarop het bestuur de kwaliteitsdoelstellingen agendeert en realiseert en of zij beslissingen neemt in het publieke belang. Dit kan helpen om effecten van kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector te verminderen. Uit het verkennend onderzoek komt naar voren dat RvC’s impact hebben. Zo stimuleren RvC’s in meerdere of mindere mate de agendering en aansturing op kwaliteit, de verbetering van kwaliteitswaarborgen en vragen ze aandacht voor de ontwikkeling en leiderschap van accountants.
De invloed verschilt wel per kantoor en is mede afhankelijk van de organisatiestructuur waarbinnen RvC’s functioneren. Zij hebben bijvoorbeeld te maken met de invloed van de partner-aandeelhouders, die zowel medewerker als aandeelhouder van de accountantsorganisatie zijn. Ook hebben ze te maken met de invloed van het internationale netwerk waar de accountantsorganisatie deel van uitmaakt.
Het onderzoek laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe de RvC’s van de zes OOB-accountantsorganisaties werken. Daarmee biedt de AFM-handvatten voor het verder vormgeven van intern toezicht. Deze lessen zijn ook van belang in het licht van het wetsvoorstel toekomst accountancysector, waarin wordt voorgesteld om ook bij grotere niet-OOB-accountantsorganisaties een RvC verplicht te stellen.
