De Nederlandsche Bank laat zich uit over trustkantoren

Frank Elderson van De Nederlandsche Bank (DNB) liet zich onlangs uit tijdens een seminar over de gang van zaken rond trustkantoren en onderstreepte het belang van «integriteit als kernwaarde». Hij sprak onder andere over «de ethisch maatschappelijke normen zoals die gelden in nationale en internationale context en hierbij leidend zijn». En over  dat «men zich naar de letter én de geest van de wet zal gedragen». 

Het gaat om  de «verantwoordelijkheid om het gat te dichten tussen de toezichtrechtelijke regels en de maatschappelijke eisen». Over de wens «aansluiting te zoeken bij de ontwikkelingen in de maatschappij». Over de wens «een actieve rol te spelen bij het verder verbeteren van het functioneren van de sector en het vergroten van het maatschappelijk draagvlak».  Deze woorden zijn helder. Elderson juicht deze woorden van harte toe. Deze woorden deugen. Maar van wie zijn deze woorden? Dit zijn géén woorden van De Nederlandsche Bank. Het zijn géén woorden uit de wet. Het zijn géén woorden uit de Regeling integere bedrijfsvoering of de toelichting daarbij. Dit zijn alle letterlijke citaten van de website van Holland Quaestor. Met andere woorden de gezamenlijke visie van de 43 trustgroepen die momenteel lid zijn van deze belangenvereniging van Nederlandse trustkantoren. Deze 43 trustgroepen representeren gezamenlijk ruim 80% van het ‘business volume’ binnen de sector. Dit zijn hun kernwaarden. Dit is de lat die zij voor zichzelf hebben geformuleerd. De niet-leden van Holland Quaestor zouden kunnen tegenwerpen: «dat moge zo zijn, maar dit zijn niet ónze kernwaarden». Tot hen zegt Elderson: «Het kost geen moeite in de geldende regelgeving begrippen te vinden met dezelfde betekenis en een vergelijkbare lading. Men leze de Wet toezicht trustkantoren erop na. De huidige. En de nieuwe. En men raadplege de Regeling integere bedrijfsvoering.»
Over het keurmerk
Elderson is blij dat Holland Quaestor nog verder gaat: inmiddels is er een keurmerk in het leven geroepen. Dit keurmerk kan worden verleend door de Stichting Assured Quality & Trustworthy Organisations. Deze Stichting heeft een document gepubliceerd met als titel Keurmerk Criteria Holland Quaestor.  De keurmerk criteria spreken dan ook van «de minimale toezichtrechtelijke regels». Deze toezichtregels vormen de basis van «Het Huis van het Keurmerk».
Het keurmerk hanteert nadere criteria voor die toon aan de top. «Het is essentieel dat gedrag en cultuur worden geadresseerd.» «Bij gedrag en cultuur dient de nadruk dient te liggen op ethisch handelen». Kernbegrippen hierbij zijn: «helderheid, voorbeeldgedrag, uitvoerbaarheid, betrokkenheid, transparantie, bespreekbaarheid en handhaving». «De directie van een trustkantoor geeft richting aan medewerkers bij het bespreken van ethische kwesties.» «Het is van belang dat het bestuur zelfreflectie borgt met betrekking tot haar eigen functioneren.»
Elderson: «Als de sector er in slaagt met één mond te spreken, en daarbij déze woorden bezigt, als de sector niet alleen op deze wijze spréékt, maar ook op deze wijze handelt, dan kan de toezichthouder zich op andere zaken gaan richten. Ik zie uit naar de dag dat wij niet meer hoeven om te zien naar kantoren met een keurmerk. Dat een bezoek aan een kantoor met een keurmerk een onverantwoorde verspilling van schaarse capaciteit qua toezicht zal zijn. Maar zover is het nog niet. Zover is het, als u mij toestaat, nog lang niet. Ten eerste spreekt u niet met één mond. En ten tweede stroken uw daden te vaak niet met uw woorden.»
Frank Elderson signaleert dat de trustsector in vergelijking met andere sectoren een lage – en dalende – organisatiegraad heeft. Bij Holland Quaestor zijn op dit moment 43 trustgroepen aangesloten. Op 1 januari 2015 waren dit er nog 56. Er zijn in totaal 156 trustgroepen. Dit betekent dat de meeste kantoren geen lid zijn van de koepelorganisatie. Dit is de eerste uitdaging. Van de groepen die wel lid zijn van Holland Quaestor is inmiddels aan 21 een keurmerk verleend. Dit betekent dat er momenteel nog 22 leden zijn zonder keurmerk. Maar belangrijker nog dan een lage organisatiegraad en een gebrek aan een eenduidige boodschap, is een discrepantie tussen woord en daad, aldus Elderson.
In 2015 zijn er 24 formele maatregelen opgelegd. Drie aanwijzingen. Zes lasten onder dwangsom. Twee doorhalingen uit het register. Eén aangifte bij het Openbaar Ministerie. En twaalf boetes. En realiseert dat terwijl er jaarlijks slechts bij een relatief beperkt aantal van de 259 vergunninghoudende trustkantoren onderzoek kan gedaan worden. DNB merkt op dat nog steeds te vaak cliënten die bij het ene kantoor de deur worden gewezen, bij het volgende kantoor worden verwelkomd. DNB stelt verder dat  er nog steeds te vaak kantoren pas in actie komen nadat DNB een onderzoek heeft aangekondigd, of nadat zij een maatregel hebben getroffen.
Elderson: «In 2016 zitten er al weer ruim tien formele maatregelen in de pijplijn. Wat mij verder in het bijzonder verontrust, is dat wij op dit moment grote zorgen hebben bij tenminste vier van de kantoren waaraan inmiddels een Keurmerk is verleend. Mocht het zover komen dat wij ons genoodzaakt zouden zien formele maatregelen op te leggen aan een of meer kantoren met een keurmerk, dan komt hiermee het «Huis van het Keurmerk» in een geheel ander daglicht te staan. Want dan zou het keurmerk blijken te zijn verleend aan een kantoor dat zelfs de begane grond nog niet op orde had.»
Frank Elderson gaf nog een laatste boodschap me: «Koester niet uw eigen gelijk, maar stel u kwetsbaar op. Kijk niet alleen naar uw eigen kantoor, maar spreek ook uw sectorgenoten aan. Ga niet met de rug naar de samenleving staan, maar doe ramen en deuren wijd open. Voor wie zegt «de trustsector is halverwege. … we zijn een heel eind gekomen» zeg ik: halverwege is absoluut niet ver genoeg. U moet de héle weg afleggen. Dit is niet eenvoudig. Dit vereist doorzettingsvermogen. Dit vereist moed. Maar er is geen andere optie. Er is slechts plaats voor een inherent integere sector. Een sector die integriteit als een rode draad in haar DNA incorporeert, een sector die van de top tot in haar haarvaten, van de meest ervaren rot tot de jongste medewerker één kompas heeft, een kompas dat onvoorwaardelijk staat afgesteld op integriteit. Als u daartoe de handen ineen slaat, als u daartoe al uw kennis en krachten bundelt, als u werkelijk die daad bij het woord voegt, dan zult u een toekomst tegemoet gaan als een sector die fier en met recht de eretitel dragen mag waarmee zij zich van oudsher tooit: die van TRUST. «