Michel Klompmaker
Op 4 november werd aan het begin van de avond als afsluiting van het zevende Fraude Film Festival in het altijd mooie, inmiddels Koninklijke, Tuschinski Theater in Amsterdam de Anti Fraude Award uitgereikt aan Chris van Dam, de CDA politicus die leiding gaf aan het parlementaire onderzoek rond de toeslagenaffaire en als eerste het rapport mocht overhandigen aan de toenmalige Kamervoorzitter mevrouw Arib.Van Dam kon vanwege griep niet live aanwezig zijn, maar hij sprak de zaal toe via een video verbinding vanuit zijn huis. De expertjury beschreef hem als een criticus van formaat, die zich feitelijk en eerlijk uitspreekt. Het zevende Fraude Film Festival werd geopend door een trotse burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, die in het kort iets zei over de ontstaansgeschiedenis van Tuschinski. Maar er gebeurde meer die dag, waarbij in het begin werd stil gestaan bij het overlijden jongstleden augustus van de initiatiefnemer van het Fraude Film Festival Rob Otjens.
De hele dag werden er films en documentaires vertoond in verschillende zalen. Bezoekers moesten dus keuzes maken. Ik koos in de ochtend voor twee films. De eerst was «Collective» uit 2019 over de brand in een nachtclub in Roemenië, waarbij in eerste instantie enkele doden vielen, maar, veel erger nog, in de nasleep daarvan in ziekenhuizen en brandwondencentra nog vele tientallen jonge mensen stierven als gevolg van het feit dat er ontsmettingsmiddelen bewust waren verdund met medeweten van veel ziekenhuisdirecteuren en ambtenaren. De nasleep legde de diepgaande corruptie bloot waarmee Roemenië te maken heeft en leidde tot de val van de regering.
Vervolgens naar de Italiaans film «Never Whistle Alone», ook uit 2019, waarin zeven verschillende Italiaanse klokkenluiders hun verhaal doen. Ze kregen te maken met intimidatie en agressie. En, zouden ze het opnieuw doen? Eén van hen is nu werkloos, de anderen werken nog steeds. Tja, wat te doen als je merkt als je baas corrupt is? Meegaan uit eten en er ook van profiteren? Na afloop vond er een gesprek plaats op het podium tussen Dennis Noordervliet, Hoofd Compliance van ING Nederland, Lousewies van der Laan, Directeur Transparency International, Nederland, Bas Haan, onderzoeksjournalist Nieuwsuur onder leiding van Frederique de Jong. De vraag was hoe het gesteld is met de klokkenluiders in Nederland en hun bescherming. Wat vooral bleef hangen was dat Lousewies als juriste geen goed woord overhad voor de implementatie van de Europese wetgeving naar Nederlands recht.
In de namiddag twee films gezien, de documentaire uit 2017 getiteld Dark Waters over hoe chemiegigant DuPont, u weet wel die van teflon, giftige stoffen loost in de lokale wateren in het Amerikaanse West-Virginia. De rol van de advocatenkantoren komt aan de orde en de machteloosheid van de gewone burgers ter plaatse die geconfronteerd worden met zieke dieren en verschillenden ernstige vormen van kanker en tandaandoeningen als gevolg van veel te veel fluoride. Er duikt een goede advocaat in de zaak, maar die wordt aan alle kanten tegengewerkt vanuit de boardroom van DuPont.
Als laatste volgde ik «Anatomy of a Bribe» uit 2019, waarin het fenomeen internationale omkoping in de praktijk in Afrika met verborgen camera’s schitterend in beeld werd gebracht. De regisseur van de film James Kleinfeld gaf na afloop de toelichting over de aanpak en de strenge Britse voorwaarden waaraan hij moest voldoen om met verborgen camera’s en infiltratie te kunnen werken. De belastende documenten waren op voorhand aangedragen door een klokkenluider van het grootste visserijbedrijf uit IJsland. Het IJslandse bedrijf kocht politici om, waaronder de Minister van Visserij van Namibië om visrechten ter waarde van honderden miljoenen dollars te kunnen bemachtigen voor de Afrikaanse kust.
Anti Fraude Award
De winnaar van 2019, burgemeester Paul Depla van Breda, kreeg van Marijke Kaptein, secretaris van de Stichting Fraude Film Festival als eerste het woord middels een opgenomen filmpje. Daarna werd de drie genomineerden besproken vanuit het juryrapport en mocht Tanja Cuppen, Chief Risk Officer van ABN Amro Bank de enveloppe openen en het verlossende woord spreken. Jammer voor de aanwezige ‘verliezers‘ van het Centrum Veilige Sport Nederland en OTF Greenlight / Trojan Shield, die wel allemaal op de eerste rij vol verwachting in de zaal zaten, maar de Award 2021 ging aan hun neus voorbij en bleef op het podium staan…
