Michel Klompmaker
We hebben besloten om een serie artikelen te gaan publiceren met als titel «Lockdown of Knock-out?» op dit platform. De huidige maatregelen van de verschillende overheden, economische voorspellingen van experts, verwachtingen van politici gaan we bespreken en becommentariëren vanuit het perspectief risk & compliance. We gaan gewoon beginnen en zo lang er geen vaccin is voor het coronavirus zullen we regelmatig de issues die de moeite waard zijn bespreken. We beginnen vandaag met het recente nieuws over de kredietverlening aan zakelijk klanten in Nederland. Enerzijds zien we de hoeveelheid besmettingen en overlijdens afnemen, maar wat betekent dit eigenlijk voor de economie als we het in een wat breder perspectief plaatsen? Is er reden voor optimisme? Graag zouden we het optimistische geluid willen verspreiden, maar we kunnen niet om de feiten heen en die zijn niet goed. Lieten de omstandigheden geen andere keus of zijn de banken en de verantwoordelijke minister overgeschakeld op een vorm van Russische roulette? ING liet gisteren weten dat ze volgend jaar een verdrievoudiging verwacht van het aantal faillissementen in Nederland. En ondertussen is er door de Nederlandse banksector sinds het uitbreken van coronacrisis voor circa 14 miljard euro extra krediet verleend. Met als gevolg dat het percentage bedrijfsschulden van het bruto nationaal product (bron IMF) weer toegenomen is tot ruim 150 procent. Voor de kritische broodnuchtere noordelingen, die zich graag laatdunkend uitlaten over het financiële beleid van de ‘knoflooklanden’: De Italiaanse bedrijfsschulden zitten qua percentage op ruim 60 procent van het bruto nationaal product.
Sinds het uitbreken van de coronacrisis in maart jongstleden hebben banken in Nederland in aanvulling op het steunpakket van de overheid aan bijna 152.000 ondernemers financieel meer lucht gegeven. Met het uitstel van aflossingen en het verstrekken van leningen of meer kredietruimte aan bedrijven is in totaal inmiddels zeventien miljard euro gemoeid. Dat blijkt uit het overzicht dat de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vorige week publiceerde. Banken hebben sinds het uitbreken van de coronacrisis bijna 24.000 nieuwe financieringen verstrekt aan bedrijven, met een totale waarde van veertien miljard euro. Bijna 4.800 van deze financieringen zijn verstrekt met een overheidsgarantie, met name via de Borgstellingsregeling Midden- en Kleinbedrijf Corona (BMKB-C). Met de garantieregelingen is circa 1,3 miljard euro gemoeid. Tot nu toe hebben circa 128.000 bedrijven uitstel van betaling gekregen van hun bank, met een totale waarde van drie miljard euro.
Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken: “De Nederlandse samenleving gaat geleidelijk aan weer open. Tegelijk zit de economie nog in zwaar weer. We weten dat in een aantal sectoren bedrijven het moeilijk zullen krijgen. We zullen daarbij – net als de overheid – niet iedereen kunnen helpen. We blijven ons daarbij richten op bedrijven die voor de coronacrisis in de kern gezond waren en een positief toekomstperspectief hebben.”
De Russische roulette wordt door een nog nooit vertoont verschijnsel gekenmerkt
Van de 152.000 ondernemers in Nederland waaraan ´financieel lucht´ werd gegeven, beschikte nagenoeg geen enkel bedrijf over – door de accountant gecontroleerde – actuele cijfers en in veel gevallen ook nog niet over de cijfers van 2019, hoewel die in veel gevallen niets meer zeggen over de gang van zaken in 2020. Er is dus min of meer geblinddoekt gefinancierd. In aanmerking nemend dat de economie niet direct zal herstellen, zullen de banken bij hun kredietgevoelige kredietnemers naar alle waarschijnlijkheid moeten rekenen op aanzienlijke kredietverliezen.
De omvang van het coronavirus stijgt nog steeds schrikbarend in de wereld en als gevolg daarvan zal de wereldeconomie veel langer nadelig beïnvloed worden. Banken zullen bij hun kredietverlening rekening moeten houden met een exceptioneel scenario, waarbij slechts met de grootste voorzichtigheid krediet kan worden verschaft aan ondernemingen die bij de eerste schok al een beroep op steunverlening moesten doen. Misschien zouden banken moeten nadenken over een andere vorm van kredietverlening, waarbij ze tenminste kunnen beschikken over een maandelijks inzicht in de ontwikkeling van het buffervermogen van de risicogevoelige kredietnemers.
