Michel Klompmaker
«Vrijwel alle MKB-klanten gecompenseerd of voorschot ontvangen voor rentederivaten», zo luidt het persbericht van de Rijksoverheid van gisteren, 5 juli jongstleden. Op het eerste gezicht heeft dat een positieve ondertoon. Opgesteld door slimme voorlichters en PR-professionals, maar hoe anders is de werkelijkheid voor de vele ondernemers die het niet gered hebben als gevolg van de opgedrongen rentederivaten. Ondertussen is het medio 2019, de onafhankelijk commissie dateert van 2016 en de echte schade is vele jaren daarvoor aangericht. Voor diegenen die echt willen weten wat de achtergrond is, hoe het echte spel gespeeld werd en wat de rol van de toezichthouders was, verwijzen we naar het boek van Pieter Lakeman, getiteld «Banken & falende toezichthouders» dat vorig jaar verschenen is.
Voor de aardigheid citeren we een passage uit het boek van Lakeman (met zijn toestemming) en daarna vervolgen we met het bericht van de Rijksoverheid, om even aan te geven dat er vanuit verschillende invalshoeken toch wel anders naar het probleem gekeken wordt.
We beginnen met een passage uit het boek (pagina 19) van Lakeman: «De grootste winsten kan een bank realiseren door voor eigen rekening te handelen met niet-professionele partijen die geen inzicht hebben in de eigenschappen en risico’s van ingewikkelde derivaten. Wanneer zo’n klantengroep gevonden is, is het kassa. De bank adviseert de klant over het afsluiten van een renteswap èn handelt bij die swap als tegenpartij. Dit houdt een belangenverstrengeling in die door de Europese regelgeving verboden is. Dat kon niet alleen. Dat gebeurde ook, en wel op ongekende schaal. Meer dan 22.000 niet-deskundige klanten die hun bank al vele jaren als hun vertrouwde financiële adviseur beschouwden zijn op deze wijze van hun financiële reserves en liquiditeiten beroofd. Enkele duizenden klanten zijn daardoor zelfs ten onder gegaan.»
En dan hieronder het bijzonder positief ingestoken bericht van de Rijksoverheid, alsof er ergens een klein ongelukje is gebeurd dat nu ‘gerepareerd’ wordt, terwijl deze zaak als sleept vanaf 1985….
Bijna alle MKB-klanten (99 procent), die onder het Uniform Herstelkader (UHK) vallen, hebben inmiddels een compensatie of een voorschot aangeboden gekregen voor hun rentederivaten. Dat staat in de vijfde voortgangsrapportage van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) die minister Hoekstra van Financiën vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Eind mei van dit jaar hebben ruim veertienduizend klanten het compensatieaanbod van hun bank geaccepteerd, ten opzichte van de achtduizend op 31 december 2018. Daarmee wordt het overgrote deel van de ruim 16.000 aangeboden compensaties geaccepteerd. In totaal hebben banken inmiddels ruim een miljard uitgekeerd aan hun klanten, in de vorm van compensatie of voorschotten. Een klein deel heeft het aanbod van de bank niet geaccepteerd. Bijna twee procent heeft het aanbod afgewezen, zes procent heeft niet binnen de gestelde termijn van twaalf weken gereageerd. Het gaat dan vooral om compensatievoorstellen van minder dan duizend euro of als er sprake is van een faillissement. Banken dienen actief klanten te benaderen als zij niet tijdig op het aanbod reageren. In 2016 is een onafhankelijke derivatencommissie ingesteld om te bepalen hoe deelnemende banken beoordelingen moeten uitvoeren en welke herstelacties, die nodig waren om MKB’ers die rentederivatencontracten hadden afgesloten, te compenseren.
