Over reputatie- en marktrisico : het geval ABN Amro Bank

Michel Klompmaker
Het persbericht van vandaag, nota bene op zondag, laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Een beetje boetedoening van de ABN Amro Bank na de ontstane maatschappelijke verontwaardiging en het korte briefje van de Minister van Financiën. Maar is dit wel een incident ? En wat is er geleerd van de mislukte overname eind vorige eeuw van de Generale Bank?

Het bericht van vandaag 29 maart 2015, waaruit blijkt dat de 6 leden van de Raad van bestuur afstand doen van de toeslag over 2014 luidt als volgt:  “De afgelopen week is er grote maatschappelijke verontwaardiging ontstaan over de toekenning van deze toeslag op het vaste salaris. Wij begrijpen en betreuren de onrust die is ontstaan. De onrust is niet goed voor onze klanten, onze medewerkers en het algemeen vertrouwen in ABN AMRO. Wij zijn na de nationalisatie van ABN AMRO en Fortis Bank Nederland aangetrokken om twee zwaar gehavende banken te fuseren, te reorganiseren en klaar te maken voor een beursgang. Daar hebben wij zes jaar met ziel en zaligheid aan gewerkt. De toekenning van de toeslag is gebaseerd op democratisch tot standgekomen wetgeving, voldoet aan letter en geest van de wet, is vastgelegd in een aandeelhoudersbesluit, is in overeenstemming met de minister van Financiën en is gemeld aan de Tweede Kamer. Wij waarderen de inspanningen van de Raad van Commissarissen en de voorzitter van de Raad van Bestuur om op te treden als een goed werkgever die afspraken nakomt. Echter, nu onze beloning ter discussie staat en de toekomst van ABN AMRO hieronder dreigt te gaan lijden, laten wij als altijd het bank- en algemeen belang voor gaan en zien wij af van de conversie. Wij hopen dat de rust nu terugkeert. Onze inzet, samen met alle medewerkers en stakeholders, moet leiden tot een gezonde toekomst van de bank die een positieve en duurzame bijdrage levert aan onze samenleving en economie.”
De drie zinnetjes van de Minister
De aandeelhouder casu quo, de Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem was de afgelopen week, laten we het maar op zijn Engels omschrijven op zijn zachtst gezegd ‘not amused’ over de stap van ABN Amro Bank met betrekking tot de aanpassing van de honorering van de top. Niet alleen de Minister, maar ook vele anderen gaven duidelijke signalen af dat het een en ander toch beter op een andere manier geregeld had kunnen worden. Minister Dijsselbloem liet met enkele simpele zinnetjes middels een brief kenbaar maken dat de geplande beursgang uitgesteld wordt. De drie zinnetjes van hem naar de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal luidde als volgt: “Zoals u bekend was het kabinet voornemens in het eerste kwartaal van 2015 een besluit te nemen over de verkoop van ABN AMRO. Deze week ontving ik de inbreng van de vaste Kamercommissie voor Financiën inzake een “schriftelijk overleg over de salarisverhoging van het bestuur van ABN AMRO.” In het licht hiervan stel ik het besluit aangaande de verkoop van ABN AMRO uit.”
Nog geen tien dagen geleden
Op 20 maart jongstleden kwam de Bank nog met de volgende verklaring: “De leden van de Raad van Bestuur van ABN AMRO zijn geworven in 2009 en benoemd in 2010. Bij het aantrekken van de leden van de Raad van Bestuur van ABN AMRO (exclusief de voorzitter) in 2009, is een afspraak gemaakt met het Ministerie van Financiën over hun arbeidsvoorwaarden. De beloningsafspraak was een vast salaris van EUR 600.000 en 50 procent variabele beloning bij het halen van gestelde doelen tot maximaal 60 procent bij het overtreffen van die doelen. De leden van de Raad van Bestuur van ABN AMRO hebben de afgelopen jaren de gestelde doelen behaald of overtroffen en hadden daarom contractueel recht op een totale vergoeding van ten minste EUR 900.000. Voor bestuurders van staatsgesteunde banken, inclusief ABN AMRO, is echter het recht op variabele beloning vervallen in 2011 als gevolg van de Wet bonusverbod staatsgesteunde ondernemingen. In deze wet was hiervoor een compensatiemogelijkheid van maximaal 20 procent van het vaste salaris opgenomen. De Raad van Commissarissen van ABN AMRO heeft, in overeenstemming met de aandeelhouder, ervoor gekozen om die wettelijk toegestane verhoging gedeeltelijk toe te passen met 16,67 procent vanaf 2012. Voor de jaren 2012 en 2013 hebben de leden van de Raad van Bestuur hiervan afgezien. De Raad van Commissarissen heeft besloten om deze vanaf 2014 wel uit te keren, waardoor de vaste beloning van de leden van de Raad van Bestuur vanaf 2014 EUR 707.500 per jaar is. Rekening houdend met het pensioengevend karakter van die verhoging is de beloning 17 procent lager dan de beloning waar zij sinds 2009 jaarlijks contractueel recht op hadden bij het behalen van de gestelde doelen. De beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur is niet gewijzigd.”
De Zuidas is maar een klein deel van de wereld
De vraag is natuurlijk nu in hoeverre het beschadigde imago als een eenmalig incident zou mogen worden beschouwd. De recente affaire in Dubai en de mogelijk nog andere affaires (sinds enkele dagen wordt de bank ook in verband gebracht met een mogelijk dubieuze Russische partij uit de oliehandel) laat zien dat het gewenste vertrouwen er nog niet is. Laat staan de rust. De beursgang van de Staatsbank is geen zaak van enkele dubbeltjes. De vraag is nu gerechtvaardigd in hoeverre de huidige leiding zich bewust is van alle risico’s die de bank loopt. De Zuidas is maar een klein deel van de wereld. Verbazingwekkend is dat de bank met een ex-Minister aan het hoofd blijkbaar het contact met politiek Den Haag verloren is. En wat is er geleerd van het verleden? Wat weet het huidige bestuur nog in detail van de acties van de ex-topman Rijkman Groenink toen hij in 1998  trachtte de Generale Bank in te lijven? Zo landde de topman van ABN Amro Bank inclusief zijn discipelen met een privé vliegtuig tijdens het (toen nog) BRT avond journaal live op het vliegveld Zaventem om die avond in het Brusselse even de overname te kunnen ‘afronden’… Wat een minachting en ondoordachte actie die in het geheel geen rekening hield met de Belgische zakelijke tradities en cultuur. Met veel dank aan de Nederlandse adviseurs. Welaan, wellicht deze keer dan toch nog even over de grens kijken qua timing, want ook enkele Engelse aan de Staat gelieerde banken staan op het punt om naar de beurs te gaan…En, zoals al eerder vermeld, het gaat hier niet om enkele dubbeltjes…
Tja, markt- en reputatierisico’s, ze waren er altijd al en ze zijn nog steeds niet weg te denken.