Over risico, sponsoring van voetbal en reputatieschade…

Michel Klompmaker
De staatsbank ABN Amro is per 1 januari 2015 officieel sponsor van de jeugdopleiding van de Amsterdamse voetbalclub Ajax als zijnde ‘Partner van de Toekomst.’ De overeenkomst tussen ABN Amro en Ajax loopt tot en met 30 juni 2018. De vraag is natuurlijk in hoeverre een staatsbank, met veel risk en compliance officers aan boord, tot zo’n besluit is gekomen.
De bank zal tevens maatschappelijk partner van Ajax worden. Wat dat precies inhoudt is, was ons in eerste instantie niet duidelijk. We vroegen het daarom aan ABN Amro zelf en die gaf aan dat » ABN Amro wil investeren in de toekomst, maatschappelijk betrokken zijn. ABN Amro heeft daarom voor de sponsoring- en foundation activiteiten een leidraad gekozen: ‘Partner van de Toekomst’. De bank ondersteunt mensen en instellingen die iets willen bereiken, door een duwtje in de rug te geven bij het ontdekken van talent of bij het waarmaken van ambities, door mensen te stimuleren alles eruit te halen wat er in zit. Met sponsoring en de foundation richt ABN Amro zich op de domeinen sport, kunst & cultuur, educatie en ondernemerschap. Zo bouwt de bank mee aan de toekomst. Het sponsorschap van Ajax sluit aan bij deze doelstellingen. Voor Ajax gaan we de toekomst van Ajax gaan sponsoren (shirtsponsoring ) zoals de jeugdelftallen en het vrouwenteam die trainen op De Toekomst en de Ajax Foundation. Ook zullen wij onze naam verbinden aan de Talentendagen van Ajax (AA Talentendagen) en de Future Cup (AA Future Cup – internationaal toernooi talent tot 14 jaar ). Daarnaast gaan we samen met Ajax, en in nauwe samenwerking met de Ajax Foundation, voetbalactiviteiten opzetten voor kinderen met een lichamelijk en/of verstandelijke handicap.»
De vaste vergoeding van de overeenkomst bedraagt gemiddeld € 2.550.000,- per jaar. Daarnaast is een variabel deel van maximaal € 300.000,- per jaar afgesproken.
Edwin van der Sar, Directeur Marketing van Ajax: “ABN Amro wil talentontwikkeling in Nederland stimuleren. Dat past uitstekend bij onze ambitieuze plannen op de Toekomst. Voor mezelf is het een leuke bijkomstigheid dat ik al mijn successen bij Ajax heb behaald in de tijd dat ABN Amro hoofdsponsor was. Ajax en ABN Amro kennen elkaar al jaren en ik ben blij dat wij weer intensief gaan samenwerken.”
Ernst Boekhorst, Manager Sponsoring van ABN Amro: “De jeugdopleiding van Ajax is een begrip in de internationale voetbalwereld. We zijn er trots op dat de naam ABN Amro aan de Toekomst wordt verbonden. Dit partnership past perfect bij het sponsorbeleid van ABN Amro, waarin talentontwikkeling en het bouwen van maatschappelijke partnerships centraal staan.”
Toch plaatsen wij als Risk & Compliance Platform Europe de nodige vraagtekens bij deze overeenkomst, niet dat wij tegen of voor een bepaalde voetbalclub zouden zijn, maar wel omdat de Staatsbank, met als eigenaar het ministerie van Financiën, dus de belastingbetaler, wel risico’s loopt. Reputatierisico is immers ook een risico. Stel dat er een professioneel opgezette actie zou komen tegen deze sponsor deal vanuit bepaalde niet-Amsterdamse voetbalgroeperingen die samen via de sociale media op de sentimenten gaat inspelen, wat dan?
Dan even vanuit de wereld die zijn eigen «normen en waarden» heeft…
Laten we even een sprekend voorbeeld nemen van de laatste week. Zo staan in het nieuwe boek van  Feyenoord-hooligan Yoeri Kievits »De Thuiswedstrijd» een aantal opmerkelijke fragmenten over het het dagdagelijkse leven van sommige fanatieke Feyenoord-fans, beter bekend als de harde kern. Verrassend genoeg uit alle delen van de samenleving.
Zo is er niet alleen de biochemicus die over zijn liefde voor Feyenoord vertelt, maar ook de ‘chirurg Rogier’… Deze chirurg zou op de Eerste Hulp van een niet nader genoemd ziekenhuis hebben gewerkt op het moment dat FC Utrecht tegen Ajax speelde. Over een binnengebrachte Ajax-supporter zegt ‘Rogier’ (niet zijn echte naam) het volgende: ‘Er werd een ‘Jood» binnengebracht die door een politiehond was gebeten. Hij had een enorme jaap in zijn been. Echt een diepe vleeswond. Zo’n wond mag je niet sluiten, je moet ‘m openlaten, anders kan het gaan etteren. Ik heb expres de wond toch gehecht. Uit principe help ik geen ‘Joden’ (geuzennaam voor Ajax-supporters) , maar dit vond ik natuurlijk wel geinig.’  Maar ‘Rogier’ gaat nog verder. ‘Ik heb daarna het adres op zijn ziekenfondspas gekopieerd. ‘s Avonds ben ik met een paar vrienden op pad gegaan en hebben we op dat bewuste adres alle ruiten eruit getieft!’  En, hoe zat het dan ook al weer met de door hem afgelegde dokterseed?  Blijkbaar gelden er in deze wereld geheel eigen normen en waarden. ‘Het is gewoon een rellende chirurg, niet anders dan de rellende schilders en de rellende bouwvakkers,’ verklaarde de auteur Kievits onlangs tegenover de radio.  Hij vervolgde : ‘Ik zou dat zelf niet doen, maar het geeft wel aan hoe diep die haat is voor sommige mensen en de een gaat daar wat verder in dan de ander’.
Gezien de macht van de Social Media, de her en der in het land levende anti-Ajax gevoelens en het feit dat ABN Amro Bank een landelijke bank is, toch een punt van enig aandacht dachten wij , zeker bezien vanuit Risk & Compliance, vandaar dat we ons richtten tot ABN Amro met de volgende, simpele vraag: » Zijn de risk en compliance managers binnen uw organisatie akkoord gegaan met deze deal ?»  De reactie van ABN Amro luidde als volgt: «Het belang van sponsorcontracten die wij sluiten is groot en het beoordelingsproces is uiterst zorgvuldig. Besluitvorming vindt plaats op het hoogste niveau.»
Even de ontstaansgeschiedenis, oftewel hoe Rotterdam en Amsterdam tot elkaar kwamen*
Tenslotte, goed om te weten,  de ABN Amro Bank ontstaan uit verschillende fusies en samenwerkingsverbanden, waaronder de fusie uit de periode 1994-1965. Op 11 juni 1964 kondigden de Amsterdamsche Bank en de Rotterdamsche Bank aan te fuseren. Als ‘holding’ werd in juli 1964 de nieuwe Amsterdam-Rotterdam Bank in Amsterdam (Amro) opgericht met de twee oude banken als werkmaatschappijen. De feitelijke integratie van de oude banken in de nieuwe Amro Bank vond plaats per 1 januari (in de praktijk 1 maart) 1965. Doel van de nieuwe bank was het uitoefenen van het bankbedrijf in de breedste zin van het woord zoals dit ook door beide partners werd uitgeoefend.
Als belangrijkste motief voor de fusie gold de toenemende branchevervaging in de financiële wereld; landbouwkredietbanken die zich richtten op financiering van niet agrarische instellingen, spaarbanken die algemene bankdiensten aanboden en institutionele beleggers die zich inlieten met middellange kredietverlening aan het bedrijfsleven.
Een fusie was hierop het passend antwoord en de aloude ressentimenten tussen Amsterdam en Rotterdam werden pragmatisch terzijde geschoven. Met deze ontwikkeling werd aangeknoopt bij de fusiepoging tussen deze twee banken uit 1939; door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog moest men daar toen van afzien. Voortbordurend op het informele bancair overleg in het European Advisory Committee, in 1958 gestart door vier Europese banken waaronder de Amsterdamsche Bank, ontwikkelde dit initiatief zich in 1967 tot de Banque Européenne de Crédit à Moyen Terme in Brussel. De participerende banken, waaronder de Amro, richtten in 1970 in Brussel de European Banks International Company (EBIC) op. De deelnemende banken openden binnen EBIC-verband buitenlandse kantoren en richtten dochterondernemingen en deelnemingen op. Deze vestigingen bleken na enige jaren niet geheel aan de wensen te voldoen en om die reden opende Amro in 1977 haar tweede eigen buitenlandse vestiging in Londen. De eerste was het in 1937 geopende kantoor van de Amsterdamsche Bank in Antwerpen.
De Amro-participatie in de EBIC-dochters Banque Européenne pour l’Amérique Latine (Zuid-Amerika) en European American Bank (New York) werd daarentegen in de loop der tijd wel uitgebreid. Tot na de fusieaankondiging met de ABN in 1990, werden verscheidene eigen buitenlandse vestigingen geopend. In 1990 was de bank met 38 eigen kantoren en vertegenwoordigingen in 23 landen gevestigd. Met het oog op de Europese eenwording in 1992 wilde de Amro en de Belgische Generale Bank in februari 1988 overnemen, met als doel de vorming van één Europese bank. Dit mislukte. De gelegenheid tot fusie met een Nederlandse bank kwam nadat de betrokken autoriteiten de fusiebeperkingen binnen het Nederlandse bankwezen hadden verruimd. Op 26 maart 1990 kondigden de Amro en de ABN een onderzoek aan naar de mogelijkheid van een fusie. Met de oprichting van de ABN Amro Holding N.V. op 30 mei 1990 konden beide banken al samenwerken, vooruitlopend op de juridische fusie in september 1991.
* bron: ABN Amro, historisch archief.