Onderzoek naar "tone of voice" in toezichtbrieven van De Nederlandsche Bank

Afgelopen week, tijdens het jaarlijkse congres van het Instituut van Internal Auditors Nederland (IIA Nederland) is de Internal Audit Scriptie Award uitgereikt aan Jeroen-Paul Haasnoot. Hij heeft in zijn onderzoek bij De Nederlandsche Bank (DNB) een meetinstrument ontwikkeld om de «tone of voice» te meten van Nederlandstalig geschreven teksten. «Jeroen-Paul heeft een goede data-analyse uitgevoerd en een praktisch toepasbare tool geleverd die erg bruikbaar is voor de beroepspraktijk van internal audit,» aldus de jury.
De Stichting Verenigde Register Operational Auditors (SVRO) van IIA Nederland heeft met de Internal Audit Scriptie Award tot doel de ontwikkeling van het vakgebied van internal auditing te stimuleren onder de deelnemers van de post-master opleidingen in Nederland. Kandidaten die met hun relevante en originele scripties bijdragen aan praktisch toepasbare innovaties met een wetenschappelijk kwalitatieve basis, kunnen voor een nominatie in aanmerking komen. Met het uitreiken van de Internal Audit Scriptie Award gaat IIA Nederland verder met het ondersteunen, ontwikkelen en promoten van het beroep en vak internal audit in Nederland.
Prettig gesprek versus formele, sterk juridisch getinte brief
De eerste aanleiding voor het onderzoek was de kritiek die DNB ontving op de «tone of voice» in hun toezichtbrieven. De stakeholders hadden naar hun idee een prettig gesprek gevoerd en vervolgens viel er een formele, sterk juridisch getinte brief op de deurmat. Dit verschil tussen het gesproken en geschreven woord zorgde wel eens voor verwarring. Haasnoot voerde een onderzoek uit naar de «tone of voice» in deze toezichtbrieven, ontwikkelde een instrument voor het meten van de «tone of voice»  en paste dit instrument vervolgens toe op nieuwe toezichtbrieven.
Haasnoot: «Het meetinstrument kan worden beschouwd als een samenstel van bouwblokken, elk met een specifieke invulling. De bouwblokken kunnen op verschillende manieren worden ingevuld, al naar gelang de specifieke toepassing die wordt verlangd.»
De jury kwam met het volgende commentaar: «Jeroen-Paul heeft een goede data-analyse uitgevoerd en een gedegen onderzoek afgeleverd. Hij heeft communicatie-experts bevraagd en de ontvangers van toezichtbrieven bij het onderzoek betrokken. Hiermee heeft hij laten zien dat hij net dat beetje extra wilde geven voor een beter resultaat. Het meetinstrument laat goed zien hoe je tekst conceptueel kunt operationaliseren. Dit is erg zinvol voor onze beroepspraktijk, met alle auditrapporten die wij opleveren. Het meten van tone of voice in teksten is wel tijdrovend, maar de ontwikkelde bouwblokken zijn innovatief bedacht en erg praktisch toepasbaar.»
De vier genomineerden zijn voorgedragen door de post-master opleiding Internal Auditing en Advisory van de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Executive Internal Audit Programme van de Universiteit van Amsterdam. Een deskundige jury heeft de scripties beoordeeld. De jury bestond uit Jan Driessen (PwC), Rob de Heus (NVWA), Karin Hubert (SVB), Arjen van Nes (ExpertLab) en Jeannette de Haan-Stoelwinder (JES Consulting). De jury heeft de scripties beoordeeld op relevantie voor het vakgebied, innovativiteit, praktische toepasbaarheid, originaliteit en wetenschappelijke kwaliteit.
Er waren twee genomineerde scripties die verslag deden over tekstgebruik, één inzake rapporteren (Lisa Loots) en de andere inzake taalgebruik (Jeroen-Paul Haasnoot). Er waren twee scripties die onderzoek deden naar persoonlijkheidskenmerken, de ene samenhangend met overtuigingskracht (Ester Janssen) en de andere met conflicthantering (Robin Holtel). De scripties zijn te vinden op de website van het IIA. Alle scores lagen dicht bij elkaar.