DNB onderzoekt toekomstbestendigheid levensverzekeraars

De Nederlandsche Bank (DNB) spoort levensverzekeraars aan om hun bedrijfsmodellen toekomstbestendig te maken zodat zij blijvend kunnen voldoen aan de langlopende verplichtingen aan polishouders. De levensverzekeringsmarkt staat namelijk onder druk: traditionele winstbronnen drogen op en kostenbesparingen zijn hard nodig. DNB en de sector zijn met elkaar in gesprek over dit thema.
De verzekeringsmarkt, exclusief zorg, laat namelijk sinds 2008 een krimp zien in premievolume. Deze krimp is vrijwel volledig tioe te schrijven aan markt voor individuele levensverzekeringen. De andere deelmarkten zijn qua omvang relatief stabiel gebleven. De Nederlandsche Bank verwacht dat deze trend de komende jaren zal doorzetten.
Verwachting komende tien jaren: halvering
In de individuele levenmarkt bedroeg het premievolume in 2013 nog ongeveer 9,5 miljard euro. De komende tien jaren moet rekening worden gehouden met een halvering van dit volume. Dit komt met name door de introductie van banksparen en de gevolgen van het dossier beleggingsverzekeringen. Vermogensopbouw vindt vrijwel niet meer plaats via levensverzekeringsproducten. Producten waar wel vraag naar blijft zijn producten waarin de verzekeringscomponent centraal staat. De basisbehoefte om risico’s af te dekken zal blijven bestaan. De vraag naar lijfrenten en overlijdensrisicoverzekeringen blijft daarom aanwezig. De concurrentie is wel hoog en de marges zijn beperkt. De groei van banksparen zal naar verwachting verder doorzetten. Bankdochters van verzekeringsmaatschappijen hebben op dit moment een marktaandeel in Nederland van bijna één derde in de bankspaarmarkt, maar ook in deze markt is de winstgevendheid beperkt.
Ook de pensioenmarkt verandert
Het concurrentieveld in de pensioenmarkt verandert door de introductie van nieuwe pensioenuitvoerders. Zo is de premiepensioeninstelling (PPI) enige jaren geleden geïntroduceerd, die zich kenmerkt door een simpel pensioenproduct met lage kosten. Op dit moment wordt daarnaast gewerkt aan de ontwikkeling van het algemeen pensioenfonds (APF), om de keuzemogelijkheden in deze markt verder te verbreden. De concurrentiedruk voor verzekeraars neemt hierdoor toe, maar tegelijkertijd kan deze ontwikkeling ook kansen bieden. Verzekeraars kunnen immers zelf ook een PPI of APF oprichten en zo hun belang op de pensioenmarkt proberen veilig te stellen.
Daarnaast is er in de markt voor collectieve levensverzekeringen een trend gaande van defined benefit-regelingen (DB) naar defined contribution-regelingen (DC). In DB-regelingen geeft de verzekeraar garanties af aan de pensioendeelnemers over de hoogte van het pensioen, en komen onder andere beleggingsopbrengsten en -verliezen voor rekening van de verzekeraar. In DC-regelingen lopen de deelnemers zelf meer risico’s. De transitie van DB- naar DC-regelingen leidt er daarom toe dat het verdienmodel van verzekeraars in de collectieve levenmarkt verandert. Het verdienvermogen in de pensioenmarkt is zeer afhankelijk van politieke besluitvorming ten aanzien van het pensioenstelsel en daarmee moeilijk voorspelbaar. Wetswijzigingen kunnen negatief uitpakken voor verzekeraars maar tegelijkertijd kan versobering van het pensioenstelsel juist ook kansen bieden voor levensverzekeraars om alternatieve producten aan te bieden in de markt voor individuele vermogensopbouw.
Vechtersmarkt bij uitstek
DNB verwacht dat de markt voor schadeverzekeringen niet zal groeien. Tegelijkertijd richten veel verzekeraars met een focus op de levenmarkt zich steeds meer op deze markt in een poging hun verdienvermogen op peil te houden. In de particuliere schademarkt is de concurrentie groot, met name vanwege de opkomst van internet en vergelijkingssites. In het zakelijke segment is sprake van veel concurrentie van internationale gespecialiseerde partijen. Positief is dat de relatief korte looptijd van schadeproducten verzekeraars in staat snel bij te sturen wanneer de situatie daarom vraagt.
Flexibiliteit en kostenbeheersing
De geschetste vooruitzichten maken dat het belang van kostenbeheersing de komende jaren verder toeneemt. De operationele complexiteit en IT-legacy van veel verzekeraars maken dit tot een uitdagende opgave.
De rol van DNB
Het ontwikkelen van de beschreven marktvisie was het startpunt van een eerder dit jaar aangekondigd themaonderzoek van DNB naar de toekomstbestendigheid van de verzekersector. Aan de hand van deze visie is DNB afgelopen maanden met de sector in gesprek gegaan over het realisme en de haalbaarheid van strategieën en beoogde bedrijfsmodellen van verzekeraars. DNB blijft de komende tijd hierover in gesprek met de sector en zal in het toezicht opvolging geven aan de bevindingen uit het onderzoek. De aanstaande introductie van het risicogebaseerde toezichtkader Solvency II zal hieraan ondersteunend zijn.
bron: DNB